E-book w formacie PDF, dostępny dla osób z niepełnosprawością wzroku
To pierwsza tak obszerna monografia jednej z najważniejszych postaci polskiej architektury powojennej. Działalność Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak była ściśle związana z Wrocławiem – tu jako pierwsza kobieta po wojnie otrzymała dyplom architekta. Jako młoda projektantka pracowała przy odbudowie wrocławskich zabytków, projektowała pierwsze wrocławskie osiedla, nowoczesne szkoły i nowatorskie budynki mieszkalne. Choć zasłynęła przede wszystkim projektem wrocławskiego „Manhattanu”, w jej dorobku dzieł wyjątkowych jest znacznie więcej.
Zaskakują projektowane w latach pięćdziesiątych szkoły, w tym jedna o niemal całkowicie przeszklonych elewacjach. Intryguje wielkie osiedle wznoszone wśród ruin jako kolaż radykalnej, nowoczesnej urbanistyki z resztkami przedwojennego miasta. Śródmiejski „mezonetowiec” – wielki blok z dwupoziomowymi mieszkaniami – do dziś ujmuje odwagą konceptu. Porywają zarówno futurystyczna szkoła muzyczna, jak i „barokowe” kamienice wrocławskiego Rynku. Każde z tych dzieł stanowi fragment fascynującej opowieści o architekturze, polityce i jednym z najdziwniejszych miast powojennej Polski.
Jadwiga Grabowska-Hawrylak jest związana z Wrocławiem niemal od początku jego powojennej polskości. Rozpoczęła tutaj studia jesienią 1945 roku, wraz z pierwszym powojennym rocznikiem studentów, a jej dyplom ukończenia studiów architektonicznych nosi numer szesnasty – i jest pierwszym uzyskanym po wojnie we Wrocławiu przez kobietę. Uczestniczyła niemal we wszystkich etapach odbudowy i tworzenia „nowego” Wrocławia. To właśnie on był największym patchworkiem i to nad nim pracowała przez całe życie zawodowe. Miasto, jakie zastała w 1945 roku, było organizmem rozdartym na strzępy, które trzeba było na nowo pozszywać. Mimo zmieniających się wytycznych, mód i obowiązujących tendencji, „łaty” wstawione przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak do dziś należą do najciekawszych. Niemal wszystkie zaraz po zbudowaniu zajęły ważne miejsce w zbiorowej wyobraźni. Pojawiając się na pocztówkach i w poświęconych miastu publikacjach, dowodziły nowoczesności powojennego Wrocławia.
Publikacja nie jest ani katalogiem, ani klasyczną monografią. Składa się z w dużym stopniu niezależnych esejów, skoncentrowanych na różnych zagadnieniach. Punktem wyjścia poszczególnych rozdziałów są niekiedy pojedyncze projekty, innym razem grupy obiektów o zbliżonej funkcji czy zbliżonym typie, czasem zaś zjawiska stylistyczne lub uwarunkowania społeczno-polityczne. E-book został wzbogacony o dodatkowy rozdział “Architektki”, w którym autor – korzystając z pracy twórczej Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak – śledzi kolejne etapy procesu (współ)projektowania przez kobiety powojennych krajobrazów polskich miast.
Wersja cyfrowa publikacji jest dostępna dla osób ze specjalnymi potrzebami w obszarze wzroku.
- Autor: Michał Duda
- Redakcja merytoryczna : Małgorzata Devosges-Cuber
- Współpraca redakcyjna : Jolanta Gromadzka
- Projekt graficzny i skład: Peter Łyczkowski
- Redakcja i korekta: Marcin Grabski, Olga Rutkowska, Rozalia Radecka
- Partner: Narodowe Archiwum Cyfrowe
ISBN 978-83-65730-29-9
Wydawca: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2024
Wydanie publikacji dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
