Wieżowce Wrocławia 1919-1932 to jedna z pierwszych publikacji poświęconych fenomenowi Wrocławia jako jednego z najważniejszych europejskich laboratoriów nowoczesności. Wnikliwa analiza nowatorskich koncepcji urbanistycznych i architektonicznych, opracowywanych i realizowanych w mieście, któremu przestrzenny ton nadawał Max Berg - jeden z najwybitniejszych wizjonerów w historii światowej architektury.
Około 1910 roku rodzi się w Niemczech, zainspirowane przez wielkomiejską architekturę Stanów Zjednoczonych, żywe zainteresowanie – czy wręcz fascynacja! - fenomenem wieżowców. Architekci i urbaniści odkrywają wieżowiec jako element stanowiący specyficzny akcent krajobrazu miejskiego, żywiołowo rozrastających się metropolii, a zarazem przeobrażający ich centra w nowoczesne ośrodki biznesu. Jak owa fascynacja, określana przez ówczesnych badaczy i komentatorów „gorączką wysokościowców”, wpłynęła na krajobraz miejski Wrocławia? Jakie rewolucyjne koncepcje i projekty rodziły się na stołach kreślarskich i w głowach wrocławskich architektów? Książka Wieżowce Wrocławia 1919-1932, towarzysząca wystawie zorganizowanej w 1997 roku przez Archiwum Budowlane Miasta Wrocławia we współpracy z Technische Universität w Brunszwiku, po raz pierwszy pokazywała w Polsce nie znane wcześniej projekty wieżowców, w tym głównie projekty autorstwa Maxa Berga. To on bowiem poświęcił zagadnieniu wieżowców najwięcej uwagi.
Dobrze zbudowane miasto pozwala swym mieszkańcom stać się lepszymi.
Max Berg jako architekt miejski Wrocławia był autorem wielu budowli użyteczności publicznej, monumentalnej Hali Stulecia i podobnie jak inni twórcy tego czasu, zafascynowany ideą wieżowca projektował wysokościowce. Kunszt architekta łączył z doskonałym wyczuciem urbanistyki nowoczesnej metropolii. Swoje projekty wieżowców przedstawiał i komentował w szerszej perspektywie, kreśląc wizje dwudziestwiecznego miasta z uwzględnieniem jego problemów społecznych i ekonomicznych. Należał do wąskiego grona prekursorów walczących o wprowadzenie tego rodzaju budownictwa do miast niemieckich. Domagał się jednocześnie regulacji w prawie budowlanym powstrzymującym przed podejmowaniem przedsięwzięć ignorujących podstawowe zasady urbanistyki i estetyki.
Żadna z koncepcji Maxa Berga dotyczących wysokościowców nie doczekała się realizacji. Niekorzystna sytuacja ekonomiczna Niemiec spowodowała, że większość powstałych ówcześnie projektów wieżowców pozostała jedynie na papierze jako fantazje i utopie architektoniczne, które Josef Ponten w swojej książce określił jako „Architektur die nicht gebaut wurde”. Spośród wielu projektów wysokościowców dla Wrocławia, które powstały w latach 1919-1932, wybrano do realizacji tylko dwa budynki: biurowiec Wrocławskiego Zarządu Poczty Lothara Neumanna z lat 1926-1929 i gmach Miejskiej Kasy Oszczędności projektu Heinricha Rumpa z 1929 roku.
Książkę otwierają dwa artykuły: pierwszy wprowadza czytelnika w problematykę budownictwa wysokościowców, w drugim zaś omówiono projekty wieżowców Maxa Berga. Dwa następne poświęcone są budowlom zrealizowanym - budynkom poczty i kasy oszczędności. W ostatnim artykule scharakteryzowano monumentalne budynki biurowców i domów towarowych Wrocławia, które swoimi proporcjami, skalą bądź rozwiązaniem konstrukcyjnym nawiązywały do idei wysokościowca. Teksty te uzupełnia katalog projektów budynków wysokich i wieżowców dla Wrocławia. Większość prezentowanych w publikacji projektów i szkiców przechowywana jest w Archiwum Budowlanym Wrocławia, oddziale Muzeum Architektury. Część pochodzi z Deutsches Architektur Museum we Frankfurcie nad Menem, z Institut für Regionalentwicklung und Strukturplanung w Erkner pod Berlinem oraz z Akademie der Künste w Berlinie. Inne to reprodukcje ilustracji zamieszczanych w ówczesnych czasopismach.
Wieżowce Wrocławia 1919-1932
Redakcja: Jerzy Ilkosz i Beate Störtkuhl
Opracowanie katalogu wieżowców: Bożena Grzegorczyk, Jerzy Ilkosz, Beate Störtkuhl, Alicja Wodzińska
Tłumaczenie tekstów niemieckich: Agnieszka Różańska, Tomasz Torbus, Paweł Kirschke, Ewa Szewczyk
Fotografie: Krzysztof Burski, Waldemar Borski
Redakcja i korekta książki: Stanisław Trela, Maria Jeżewska
Redakcja i korekta e-booka: Marcin Grabski
Opracowanie typograficzne książki: Maciej Szłapka
Projekt graficzny i skład e-booka: Peter Łyczkowski
© Copyright by Urząd Miejski we Wrocławiu, Wrocław 1997
© Copyright by Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2020
Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura w sieci.
