Książka Kompleks Pałacu. Społeczne życie stalinowskiego wieżowca w kapitalistycznej Warszawie autorstwa mieszkającego w Wielkiej Brytanii antropologa, Michała Murawskiego, jest analizą funkcjonowania warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki w tkance miasta – zarówno fizycznej, jak i społecznej. Obiektem zainteresowań autora jest obecność Pałacu poza jego murami, w różnych dziedzinach życia w Warszawie.
Murawski zauważa, że Pałac funkcjonuje de facto z wielkim powodzeniem nie tylko jako architektoniczna dominanta Warszawy, widziana z niemal każdego punktu w mieście, lecz także jako miejsce, w którym zawiązują się i utrwalają relacje międzyludzkie. Możliwe jest to dzięki temu, że pozostaje on własnością publiczną (należy do m.st. Warszawy), co z kolei uwarunkowane zostało wywłaszczeniem przedwojennych właścicieli gruntów pod placem Defilad. Autor dochodzi do kontrowersyjnego wniosku, iż zakorzeniona w myśli architektonicznej i urbanistycznej socrealizmu idea „rewolucyjnego przeobrażenia miasta” okazała się trwalsza niż sam system, który ją stworzył. Innymi słowy, Pałac Kultury i Nauki wciąż, mimo przemian politycznych i ekonomicznych, z powodzeniem spełnia rolę przewidzianą dla niego przez jego twórców i pomysłodawców z lat 50. XX wieku.
Michał Murawski poddaje analizie kulisy powstania Pałacu oraz osadza je w kontekście ówczesnej radzieckiej myśli estetycznej. Następne omawia jego późniejsze dzieje, ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania oraz koncepcji zagospodarowania placu Defilad po 1989 roku, pomysłów na przekształcenia, a nawet wyburzenie Pałacu, a także roli zwierząt (kotów i sokołów) w medialnym dyskursie na jego temat. Rozważania Murawskiego oparte są na oryginalnych badaniach empirycznych, które przeprowadził m.in. zatrudniwszy się jako pracownik administracji Pałacu. Nietypowa, „szyta na miarę” metodologia, którą autor nazwał „pałacologią”, miała odzwierciedlać skalę i charakter obiektu badań. Oryginalne podejście oraz niejednokrotnie kontrowersyjne wnioski, do których doszedł, umożliwił fakt, że jako naukowiec „z zewnątrz” Murawski jest nieuwikłany w lokalne dyskusje i nieobarczony emocjami, które nieuchronnie towarzyszą zajmującym się Pałacem badaczom z Warszawy.
Publikacja w języku polskim została opracowana na podstawie pracy doktorskiej dr Michała Murawskiego The Palace Complex: The Social Life of a Stalinist Skyscraper in Capitalist Warsaw obronionej w grudniu 2013 roku na University of Cambridge (Division of Social Anthropology), promotor: prof. Caroline Humphrey.
Michał Murawski (urodzony w Warszawie, w 1984 roku) jest antropologiem kultury. Jego doktorat obroniony na Uniwersytecie w Cambridge dotyczy funkcjonowania Pałacu Kultury i Nauki w post-socjalistycznej Warszawie. Podczas pobytu badawczego w Warszawie (2008–2010) zatrudnił się jako „stażysta-doktorant” w Zarządzie Pałacu Kultury i Nauki, gdzie zbierał materiały jako obserwator uczestniczący. Jego artykuły i recenzje są publikowane w zagranicznych oraz polskojęzycznych czasopismach naukowych i popularnych, m.in. „Anthropology Today”, „Journal of the Royal Anthropological Institute”, „European Journal of Sociology”, „Laboratorium: Russian Review of Social Research”, „Informationen zur modernen Stadtgeschichte”, „Kultura Liberalna”, „Kultura Popularna”. Obecnie wykłada antropologię architektury, miast i kultury materialnej jako stypendysta Mellon Foundation na University College London. Rozwija nowe projekty badawcze i kuratorskie: na temat miasto- i wspólnoto-twórczych funkcji architektury monumentalnej oraz o estetyce i materialności domów-więzień: przestrzeni mieszkalnych przekształconych w miejsca aresztu, lub przestrzeni dyplomatycznych przekształconych w miejsca azylu.
Wydawca: Muzeum Warszawy
