Muzeum Architektury we Wrocławiu

Miasta, migracje, modernizmy. Architektura Andrzeja Frydeckiego autorstwa Joanny Majczyk to pierwsza monografia poświęcona jednej z najważniejszych postaci w historii powojennej wrocławskiej architektury, profesorowi Andrzejowi Frydeckiemu. Współwydawcami książki są Politechnika Wrocławska i Stowarzyszenie Architektów Polskich oddział Wrocław.

Pracę moją traktowałem jako prywatny, nieomal intymny nurt życia – pisał w latach osiemdziesiątych XX wieku architekt i główny bohater monografii. Mimo natury twórczego introwertyka, Andrzej Frydecki pozostawił po sobie bogate dziedzictwo, był bowiem nie tylko aktywnym projektantem, ale też publicystą i dydaktykiem. Wśród jego dzieł znajdują się m.in. lwowski Dom Żołnierza i pierwszy budynek wzniesiony w powojennym Wrocławiu – siedziba Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej.

Wrocław, projekt kampusu Politechniki Wrocławskiej, gmachy Wydziałów Lotniczego i Elektrycznego, widok perspektywiczny od strony Osi Grunwaldzkiej, proj. A. Frydecki, 1950, zbiory MA

Tytułowe „miasta, migracje, modernizmy” to słowa klucze do opisu losów architekta. Miasta (Lwów, Katowice, Wrocław) stanowiły kulisy życia Frydeckiego, a zarazem materię, w której tworzył. Migracje odnoszą się do doświadczeń pokolenia ludzi ciężko naznaczonych wojną i zmuszonych do budowania przyszłości w nowych granicach dawnej Rzeczypospolitej. Modernizmy z kolei wskazują linie rozwojowe państwa polskiego, a w wymiarze jednostkowym - trend architektoniczny, do którego Frydecki odnosił się w całej swojej twórczości.

Wrocław, Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa, widoki perspektywiczne, proj. A. Frydecki, 1953, zbiory MA

O architekcie:

Andrzej Frydecki urodził się w Sosnowcu, rok po utworzeniu miasta. Studiował we Lwowie na Wydziale Architektonicznym lokalnej politechniki i z tym właśnie miastem planował związać swoją przyszłość. We Lwowie odnosił pierwsze sukcesy zawodowe, zrealizował kilkanaście budynków mieszkalnych i publicznych, zatrudniono go także na uczelni. Po przymusowym opuszczeniu stolicy Galicji w 1943 roku, Frydecki zamieszkał pod Rzeszowem i podjął pracę w Oddziale Odbudowy w Urzędzie Wojewódzkim (1943-1944). W 1945 roku przeniósł się do Katowic, gdzie objął stanowisko zastępcy dyrektora Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego. W tym czasie zajmował się głównie projektami urbanistycznymi, opracował m.in. projekt otoczenia pomnika Czynu Powstańczego na Górze św. Anny autorstwa Xawerego Dunikowskiego. W 1948 roku Frydecki „przyjął wezwanie do pracy na Politechnice we Wrocławiu”, w mieście, które stało się jego domem na kolejne czterdzieści lat.

Wrocław, projekt kampusu Politechniki Wrocławskiej, widok od strony rzeki Odry, proj. A. Frydecki, około 1950, zbiory MA

Architekt aktywnie zaangażował się w odbudowę Wrocławia, początkowo w roli czynnego projektanta, a o od lat pięćdziesiątych – konsultanta. Frydecki, przywykły do przedwojennego modelu pracowni autorskich, nie potrafił odnaleźć się w strukturach państwowych biur projektów, dlatego od lat sześćdziesiątych skupił się na nauczaniu architektury, rozwijaniu teoretycznych koncepcji teatrów i udziale w konkursach architektonicznych. Architekt był wierny swoim wyborom stylistycznym i przekonaniom, które wywodził z postulatów międzywojennych modernistów. Na grunt wrocławski przeniósł idee „lwowskiej szkoły projektowania”, które próbował wdrażać na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Był też autorem projektu pierwszego nowego budynku zrealizowanego w powojennym Wrocławiu, którym była siedziba politechnicznego Wydziału Mechanicznego. Frydecki był postrzegany przez współczesnych jako jedna z najważniejszych postaci świata wrocławskiej architektury, charyzmatyczny dydaktyk i architekt-humanista.

Wrocław, Teatr Dramatyczny im. Gabrieli Zapolskiej (Teatr Polski), widok perspektywiczny foyer, proj. A. Frydecki, 1949, zbiory MA

Książka jest uzupełnioną i rozszerzoną wersją rozprawy doktorskiej napisanej przez autorkę na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej pod kierunkiem dr hab. inż. arch. Agnieszki Tomaszewicz.