Spotkajmy się w mieście! | Wojszyce

Za­pra­sza­my na gru­dnio­wy odcinek cyklu cyklu spotkań z ar­chi­tek­tu­rą Wro­cła­wia! Tym razem, z powodu zimowej aury, dwu­krot­nie spo­tka­my się w przy­tul­nej prze­strze­ni Muzeum Ar­chi­tek­try, gdzie opo­wie­my o Woj­szy­cach (wykład dr Magdy Ła­wic­kiej), a na­stęp­nie wspólne zwie­dzi­my nowo otwartą wystawęKształt marzeń. Ar­chi­tek­tu­ra Witolda Lipińskiego.

13.12, godzina 12.00 – wykład o Woj­szy­cach, pro­wa­dzi dr Magda Ławicka, Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry, ul. Ber­nar­dyń­ska 5

15.12, godzina 12.00 – opro­wa­dza­nie ku­ra­tor­skie po wy­sta­wie Witolda Li­piń­skie­go, pro­wa­dzi dr Michał Duda, Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry, ul. Ber­nar­dyń­ska 5

Udział w obu wy­da­rze­niach jest bez­płat­ny, nie obo­wią­zu­ją zapisy!

Wro­cław­skie osiedle Woj­szy­ce uchodzi za teren bardzo atrak­cyj­ny, zarówno ze względu na niedużą od­le­głość od centrum miasta, dobrą ko­mu­ni­ka­cję pu­blicz­ną, bli­skość dworców, Szpi­ta­la Aka­de­mic­kie­go, no­wo­cze­sny zespół szkol­no-przed­szkol­ny, jak i prze­wa­ża­ją­cą niską za­bu­do­wę. Jak na Wrocław, to teren sto­sun­ko­wo wysoko po­ło­żo­ny, do którego nie do­cho­dzą żadne rzeki, co miało nie­ba­ga­tel­ną zaletę w 1997 roku podczas Powodzi Ty­siąc­le­cia. Do nie­daw­na na Woj­szy­cach znaj­do­wa­ło się także niemało terenów spa­ce­ro­wych, dziś już prze­ję­tych w znacz­nej mierze przez de­we­lo­pe­rów. Co prawda w zamian jest klin po­łu­dnio­wy, czyli obszar prze­zna­czo­ny pod pla­no­wa­ny od wielu lat roz­le­gły park osie­dlo­wy, który póki co nadal nie został zrealizowany.

Ob­ser­wu­jąc prze­mia­nę Wojszyc w ciągu ostat­nich 50 lat nie sposób nie za­uwa­żyć dy­na­micz­ne­go rozwoju bu­dow­nic­twa, zwłasz­cza po 2000 roku, a co za tym idzie – zna­czą­cych zmian w wy­glą­dzie i in­fra­struk­tu­rze osiedla.

Jeszcze pod koniec XX wieku centrum Wojszyc przy­po­mi­na­ło typową dol­no­ślą­ską wieś z cha­rak­te­ry­stycz­ną, za­nie­dba­ną i roz­pa­da­ją­cą się po­nie­miec­ką za­bu­do­wą, włą­cza­jąc w to dwór, folwark i  budynki go­spo­dar­cze usy­tu­owa­ne wzdłuż ulicy Pawiej. Na tyłach tych bu­dyn­ków w kie­run­ku wschod­nim cią­gnę­ły się hektary upraw­nych pól. Wspo­mnia­na ulica Pawia od wieków sta­no­wi­ła główną ulicę osady po­czy­na­jąc od czasów śre­dnio­wiecz­nej wsi Woy­schwitz. Pro­wa­dzo­ne w XIX wieku przez nie­miec­kich badaczy prace ar­che­olo­gicz­ne na ob­sza­rze Wojszyc do­wio­dły, że jest to obszar, na którym wy­stę­po­wa­ło już pre­hi­sto­rycz­ne osad­nic­two. Na przy­kład w pobliżu obecnej ul. Gro­ta-Ro­wec­kie­go odkryto po­zo­sta­ło­ści cmen­ta­rzy­ska szkie­le­to­we­go i osady z okresu neolitu. Zna­le­zio­no także liczne frag­men­ty naczyń i na­rzę­dzi z tego okresu. Równie in­te­re­su­ją­cych zna­le­zisk do­ko­na­no na północ od ulicy Te­re­no­wej i Przy­stan­ko­wej, a także u zbiegu ulic Pawiej i Te­re­no­wej.

W połowie XIII wieku wieś na­le­ża­ła do zakonu krzy­żac­kie­go, który otrzy­mał ją w wyniku wymiany z wro­cław­skim bi­sku­pem To­ma­szem na dobra koło Na­my­sło­wa. We dworze Woy­shicz, zapewne przy obecnej ul. Pawiej, jeszcze w latach 30. XIV wieku mie­ści­ła się krzy­żac­ka kom­tu­ria. Z czasem tu­tej­sze dobra za­ku­pi­li wro­cław­scy miesz­cza­nie. W  1478 r. wieś na­le­ża­ła do rodu znanego rajcy Va­len­ti­na Hau­nol­da, a po śmierci wła­ści­cie­li została prze­ję­ta przez wro­cław­skie Do­mi­ni­kan­ki z klasz­to­ru św. Ka­ta­rzy­ny. W rękach Sióstr po­zo­sta­wa­ła aż do se­ku­la­ry­za­cji ma­jąt­ków ko­ściel­nych w Prusach w 1810 roku.

Do Wro­cła­wia wieś Woj­szy­ce została przy­łą­czo­na dopiero w 1951 roku i przez kolejne lata nie­wie­le się w niej zmie­nia­ło. Od końca lat 70. XX w. osiedle zaczęło się stop­nio­wo roz­wi­jać: wzdłuż obec­nych ulic Pawła Ja­sie­ni­cy, Ski­bo­wej, Żniwnej i Pa­ra­fial­nej po­wsta­je za­bu­do­wa sze­re­go­wa i bliź­nia­cza. Są to w więk­szo­ści dość stan­dar­do­we jed­no­ro­dzin­ne domy, z wy­jąt­kiem kilku nie­ba­nal­nych willi o cechach sty­li­stycz­nych na­wią­zu­ją­cych do hi­sto­ry­zmu i secesji. Stara za­bu­do­wa Wojszyc, zwłasz­cza wzdłuż Pawiej, nie­do­sta­tecz­nie chro­nio­na, znika w trybie przyśpieszonym.

W piątek 15 grudnia za­pra­sza­my na­to­miast na współnr zwie­dza­nie nowo otwar­tej wystawyKształt marzeń. Ar­chi­tek­tu­ra Witolda Lipińskiego. To pierw­sza tak ob­szer­na pre­zen­ta­cja twór­czo­sci jednego z naj­cie­kaw­szych ar­chi­tek­tów w po­wo­jen­nej Polsce, na­uczy­cie­la aka­de­mic­kie­go, pro­fe­so­ra Po­li­tech­ni­ki Wro­cław­skiej, ho­no­ro­we­go członka SARP. Każdy z  blisko dwu­dzie­stu pre­zen­to­wa­nych na wy­sta­wie obiek­tów mógłby — na pierw­szy rzut oka — ucho­dzić za studium sce­no­gra­fii do filmu scien­ce-fic­tion. Tym bar­dziej nie­zwy­kłym jest, że pięć z nich udało się zre­ali­zo­wać. Oprócz dzieł ka­no­nicz­nych — domu wła­sne­go Igloo przy ul. Mo­niusz­ki i Wy­so­ko­gór­skie­go Ob­ser­wa­to­rium Me­te­oro­lo­gicz­ne­go na Śnieżce — na wy­sta­wie po­ka­zu­je­my dwa mniej znane wro­cław­skie domy jed­no­ro­dzin­ne i dawny ośrodek wy­po­czyn­ku świą­tecz­ne­go w Ro­kit­ni­kach pod Legnicą.

Naszym prze­wod­ni­kiem będzie współ­ku­ra­tor wystawy i dy­rek­tor muzeum Michał Duda.

BIO

dr Magda Ławicka – hi­sto­rycz­ka sztuki, kustosz dy­plo­mo­wa­ny i kie­row­nicz­ka działu ar­chi­tek­tu­ry XIX i XX w. w Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry we Wro­cła­wiu. Autorka i współ­au­tor­ka książek, m.​in. „Za­po­mnia­na pra­cow­nia: Wro­cław­ski In­sty­tut Wi­tra­żo­wy Adolpha Seilera (1846 – 1945)”, „Od klasz­to­ru do muzeum. Dzieje zespołu za­bu­do­wań ber­nar­dyń­skich we Wro­cła­wiu”, wielu haseł do ka­ta­lo­gów i ar­ty­ku­łów na­uko­wych. Człon­ki­ni Sto­wa­rzy­sze­nia Hi­sto­ry­ków Sztuki, Sto­wa­rzy­sze­nia Mi­ło­śni­ków Witraży „Ars Vitrea Polona”. Od roku 2014 człon­ki­ni Corpus Vi­tre­arum Polska.

dr Michał Duda – dy­rek­tor Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry i wspó­ku­ra­tor wystawy “Kształt marzeń. Ar­chi­tek­tu­ra Witolda Li­piń­skie­go”. Hi­sto­ryk, badacz i po­pu­la­ry­za­tor ar­chi­tek­tu­ry współ­cze­snej. Ab­sol­went hi­sto­rii sztuki na Uni­wer­sy­te­cie Wro­cław­skim oraz ab­sol­went Studiów Ku­ra­tor­skich na Uni­wer­sy­te­cie Ja­giel­loń­skim. Kurator i współ­ku­ra­tor wielu wystaw po­świę­co­nych przed­wo­jen­nej i współ­cze­snej ar­chi­tek­tu­rze, między innymi „Pat­chwork. Ar­chi­tek­tu­ra Jadwigi Gra­bow­skiej-Haw­ry­lak” (po­ka­zy­wa­nej również w Nowym Jorku i w Por­tu­ga­lii), „Land­sca­pes of leisure” (po­ka­zy­wa­nej podczas EXPO 2020 w Dubaju), „Trzy po­cząt­ki. 1918/1945/1989”, „Terra X. Ar­chi­wum przy­szło­ści”, „He­in­rich Lau­ter­bach. Ar­chi­tekt wro­cław­skie­go mo­der­ni­zmu”, „Zvi Hecker. Stro­ni­ce księgi”, czy „Da­ga­ra­ma. Powrót do przyszłości”.