Spotkajmy się w mieście! | Szczepin

W ramach cykluSpo­tkaj­my się w mieście! spacery i wykłady o ar­chi­tek­tu­rze Wro­cła­wia dla dorosłych, za­pra­sza­my na wykład o hi­sto­rii wro­cław­skie­go osiedla Szcze­pin oraz warsz­ta­ty ak­ty­wi­stycz­ne z Anką Bieliz.

13.03, godzina 12.00 – wykład o wro­cław­skim Szcze­pi­nie, Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry we Wro­cła­wiu, pro­wa­dze­nie: Barbara Szczepańska

Wstęp wolny, nie trzeba się zapisywać!

15.03, godzina 12.00 – warsztatyPo­ten­cjał miej­skich warstw, czyli Szcze­pin do zdziałania, pro­wa­dze­nie: Anna Bieliz

UWAGA - wstęp wolny, ale obo­wią­zu­ją zapisy! Na warsz­ta­ty można zapisać się mailowo: edu­ka­cja@​ma.​wroc.​pl lub te­le­fo­nicz­nie: 71 369 99 33.

WYKŁAD

Szcze­pin - osiedle będące bo­ha­te­rem wykładu - w czasie swojej długiej, kil­ku­set­let­niej hi­sto­rii prze­cho­dził wiele me­ta­mor­foz: od śre­dnio­wiecz­nej pod­miej­skiej wsi Stepin, przez no­wo­żyt­ne Przed­mie­ście Mi­ko­łaj­skie i XIX-wiecz­ną miejską dziel­ni­cę o typowo ro­bot­ni­czym cha­rak­te­rze, aż po współ­cze­sne osiedle, wy­peł­nio­ne w dużej mierze po­wo­jen­ny­mi wie­żow­ca­mi z wiel­kiej płyty za­pro­jek­to­wa­ny­mi przez zespół pod kie­row­nic­twem Witolda Mo­lic­kie­go. Prze­mia­ny ar­chi­tek­to­nicz­ne i prze­strzen­ne Szcze­pi­na bez­po­śred­nio po­wią­za­ne były z wy­da­rze­nia­mi istot­ny­mi dla hi­sto­rii samego Wro­cła­wia: budową i roz­ro­stem murów miej­skich, de­for­ty­fi­ka­cją miasta, roz­wo­jem kolei i prze­my­słu czy w końcu dra­ma­tycz­ny­mi wy­da­rze­nia­mi 1945 roku, de­struk­cją Wro­cła­wia i zmianą jego przy­na­leż­no­ści pań­stwo­wej. To właśnie znisz­cze­nia z końca II wojny świa­to­wej spra­wi­ły, że współ­cze­sny Szcze­pin tak dia­me­tral­nie różni się od tego, jak pre­zen­to­wał się w okresie przed­wo­jen­nym. W trakcie wykładu prze­śle­dzi­my hi­sto­rię Szcze­pi­na i jego prze­mia­ny ar­chi­tek­to­nicz­no-urba­ni­stycz­ne na prze­strze­ni wieków, ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem okresu po 1945 roku. Przyj­rzy­my się również naj­waż­niej­szym bu­dow­lom, za­ło­że­niom oraz in­we­sty­cjom z po­szcze­gól­nych okresów funk­cjo­no­wa­nia osiedla - zarówno tym ist­nie­ją­cym do dzisiaj, jak i tym, które znik­nę­ły. Spró­bu­je­my także od­na­leźć w dzi­siej­szej tkance ar­chi­tek­to­nicz­no-urba­ni­stycz­nej Szcze­pi­na po­wi­do­ki jego dawnej (albo wcale nie tak dawnej) hi­sto­rii, nie­kie­dy w dość za­ska­ku­ją­cych i nie­oczy­wi­stych miejscach.

WARSZ­TA­TY Po­ten­cjał miej­skich warstw, czyli Szcze­pin do zdziałania

Razem z Anką Bieliz przyj­rzy­my się dawnemu „dzi­kie­mu za­cho­do­wi”, czyli po­ło­żo­ne­mu po dwóch stro­nach ulicy Le­gnic­kiej, osiedlu Szcze­pin. Ten bardzo zróż­ni­co­wa­ny, ogra­ni­czo­ny od północy, zachodu i po­łu­dnia torami ko­le­jo­wy­mi, a od pół­noc­ne­go-wscho­du Odrą i fosą obszar po wojnie stał się niemal w całości czystą kartą, na której w ko­lej­nych dzie­się­cio­le­ciach re­ali­zo­wa­ne były pro­jek­ty miesz­ka­nio­we i usłu­go­we o dużej skali i zna­cze­niu dla tej części miasta. Między ka­mie­nicz­ny­mi ostań­ca­mi i mo­der­ni­stycz­ny­mi frag­men­ta­mi Sie­dlung Westend w latach 60. zaczęto re­ali­zo­wać funk­cjo­na­li­stycz­ny projekt Marii i Witolda Mo­lic­kich, który w póź­niej­szym czasie uzu­peł­nia­ny był wyż­szy­mi obiek­ta­mi oraz pa­wi­lo­na­mi usłu­go­wy­mi. W latach 70. W za­chod­niej części osiedla pojawił się fu­tu­ry­stycz­ny Dolmel, a w latach 80. cha­rak­te­ry­stycz­ny kościół pw. Chry­stu­sa Króla. W tym okresie puste przy­ka­mie­nicz­ne działki zaczęły wy­peł­niać się plom­ba­mi miesz­ka­nio­wy­mi w es­te­ty­ce post­mo­der­ni­zmu. Ostat­nich kil­ka­na­ście lat to czas licz­nych in­we­sty­cji miesz­ka­nio­wych, które pro­wa­dzo­ne są w miejscu dawnych ma­ga­zy­nów i terenów ko­le­jo­wych. Sporo tu mamy ka­wał­ków różnych historii!

Fot. Olgierd Czerner

Osiedli o na­war­stwia­ją­cych się i prze­ni­ka­ją­cych się przez lata wielu pro­jek­to­wych idei i form ar­chi­tek­to­nicz­nych znaj­dzie­my we Wro­cła­wiu wiele. Szcze­pin stanie się dla nas w trakcie warsz­ta­tów modelem - polem do wy­my­śla­nia moż­li­wych działań czy to spo­łecz­nych czy in­ter­wen­cyj­nych, które wy­ni­ka­ją bez­po­śred­nio z pa­nu­ją­cych na nim wa­run­ków prze­strzen­nych. Wy­cho­dząc od obec­ne­go stanu osiedla – jego to­po­gra­fii, urba­ni­sty­ki, formy i typu ar­chi­tek­tu­ry, bę­dzie­my ana­li­zo­wać po­ten­cjał nowych ak­tyw­no­ści, które możliwe są do za­ist­nie­nia przy wy­ko­rzy­sta­niu ist­nie­ją­cych na­rzę­dzi oraz me­cha­ni­zmów par­ty­cy­pa­cyj­nych. Po­dy­sku­tu­je­my również o gra­ni­cach i de­fi­ni­cji „obszaru sąsiedzkiego”.

Fot. Olgierd Czerner

Prze­ana­li­zu­je­my spon­ta­nicz­ne przy­kła­dy ini­cja­tyw na te­re­nach pry­wat­nych i wspól­nych. Za­sta­no­wi­my się, jak na osie­dlach, na których funk­cjo­nal­ny układ cha­rak­te­ry­stycz­ny dla blo­ko­wisk prze­ni­ka się z hi­sto­rycz­nym układem pie­rze­jo­wym ka­mie­nic i plomb, kształ­tu­ją się sto­sun­ki między tym co pry­wat­ne a pu­blicz­ne. Prze­śle­dzi­my co może wspól­no­ta, a co spół­dziel­nia, w czym pomoże Zarząd Zasobu Ko­mu­nal­ne­go, a z jakimi przy­pad­ka­mi lepiej zwrócić się do Zarządu Zieleni Miej­skiej. Wyj­dzie­my w kwar­ta­ły i na po­dwór­ka, by spraw­dzić, kto na nich rządzi i za­rzą­dza, co możemy w ich prze­strze­ni zmie­niać, ulepszać.

BIO

Barbara Szczepańska – kie­row­nicz­ka sekcji ar­chi­tek­tu­ry współ­cze­snej (Dział Ar­chi­tek­tu­ry i Sztuki Współ­cze­snej) w Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry we Wro­cła­wiu. Hi­sto­rycz­ka sztuki, od 2018 r. stu­dent­ka Studiów Dok­to­ranc­kich Nauk o Kul­tu­rze na Wy­dzia­le Nauk Hi­sto­rycz­nych i Pe­da­go­gicz­nych Uni­wer­sy­te­tu Wro­cław­skie­go, gdzie przy­go­to­wu­je pracę dok­tor­ską po­świę­co­ną ar­chi­tek­tu­rze i urba­ni­sty­ce po­wo­jen­ne­go Opola. Kie­row­nicz­ka grantu NCN Pre­lu­dium (2022-2025) za­ty­tu­ło­wa­ne­go “Przy­pa­dek miasta ‘po­mię­dzy’: ar­chi­tek­tu­ra i urba­ni­sty­ka Opola w latach 1945-1989”. Autorka opra­co­wań na­uko­wych po­świę­co­nych pol­skiej ar­chi­tek­tu­rze XX wieku. Człon­ki­ni ze­spo­łów ku­ra­tor­skich wystaw “Tomasz Mań­kow­ski. Ar­chi­tek­tu­ra jest naj­waż­niej­sza” (Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry we Wro­cła­wiu, 2022) oraz “Land­sca­pes of Leisure” (EXPO w Dubaju, 2021), pre­zen­to­wa­nej w Polsce pod nazwą “Kra­jo­bra­zy wy­po­czyn­ku” (Muzeum Ar­chi­tek­tu­ry we Wro­cła­wiu, 2023)

Anna Bieliz – ani­ma­tor­ka, edu­ka­tor­ka i me­na­dżer­ka kultury, ab­sol­went­ka so­cjo­lo­gii, hi­sto­rii sztuki, kul­tu­ro­znaw­stwa oraz com­mu­ni­ca­tion design na Uni­wer­sy­te­cie Wro­cław­skim. Od 2017 do 2023 roku główna ko­or­dy­na­tor­ka pro­gra­mu Mi­kro­gran­ty Wro­cław­skie­go In­sty­tu­tu Kultury. Obecnie główna ko­or­dy­na­tor­ka ds. kom­pe­ten­cji i badań w WIK oraz dy­rek­tor­ka pro­gra­mo­wa Fe­sti­wa­lu Filmów o Mieście i Ar­chi­tek­tu­rze MIA­STO­mo­vie. Od 2014 roku współ­two­rzy Wro­cław­ską Fun­da­cję Filmową. W latach 2015–2016 ko­or­dy­no­wa­ła pro­jek­ty wymiany re­zy­den­cyj­nej pro­wa­dzo­ne we Wro­cła­wiu i na Dolnym Śląsku w ramach Pro­gra­mu Re­zy­den­cji Ar­ty­stycz­nych A-i-R Wro (Eu­ro­pej­ska Stolica Kultury 2016). Człon­ki­ni Rady Pro­gra­mo­wej Fun­da­cji Ładne Hi­sto­rie. Za­an­ga­żo­wa­na w liczne lokalne pro­jek­ty spo­łecz­ne o cha­rak­te­rze ani­ma­cyj­nym, edu­ka­cyj­nym i kul­tu­ro­twór­czym (m. in. „Sym­po­zjum Wrocław 70/20”, „Dia­gno­za Wro­cław­skiej Kultury”, „Pra­cow­nia oby­wa­tel­ska – Zielony Plac Grun­waldz­ki OD NOWA”). Zwo­len­nicz­ka „Wro­cła­wia osie­dlo­we­go”, otwarta na wszelką współ­pra­cę mię­dzy­sek­to­ro­wą. „Re­kre­acyj­nie” po­szu­ku­je kostek pol­skich do ob­fo­to­gra­fo­wa­nia (profil na portalu In­sta­gram @kost­ka­_pol­ska) oraz co cie­kaw­szych przy­kła­dów wro­cław­skich śród­miej­skich plomb (które do­ku­men­tu­je na IG @plombowanie).

Za­pra­sza­my!