Podczas wydarzenia Grzegorz Klaman przedstawi swoje wybrane projekty i realizacje, które zmierzają w stronę tzw. antypomnika – formy krytycznej wobec tradycyjnych, monumentalnych upamiętnień i nostalgicznego spojrzenia na historię. Wybrane przez artystę przykłady zostały ukonstytuowane na krytyce nostalgii klerków zawłaszczających historię i pamięć, niezdolnych do akceptacji nowoczesnej formy, która wymyka się tradycyjnemu podejściu do kwestii pamięci zbiorowej. Klaman proponuje odległy od topolatrii stosunek do miejsca i jego kontekstu historycznego. Ambiwalentny odbiór jego dzieł zawiesza je w swoistym „niemiejscu”, nadając im niejednoznaczny charakter wielowarstwowego palimpsestu.
ANTYMONUMENT. Wielowątkowe skalowanie.
wtorek, 24 czerwca 2025 r., godz.18:00
Wstęp wolny!
Zapraszamy!
Grzegorz Klaman Urodzony 7 stycznia 1959 roku w Nowym Targu. W 1980 ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych („szkołę Kenara”) w Zakopanem. W tymże roku zaczął studia na Wydziale Rzeźby Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (dziś Akademia Sztuk Pięknych) w Gdańsku, którą ukończył w 1985 roku. Pracę dyplomową wykonał pod kierunkiem prof. Franciszka Duszeńki. Po studiach podjął pracę pedagogiczną w macierzystej uczelni, obecnie jest profesorem w Katedrze Intermediów.
Na uformowanie się postawy i poglądów artysty we wczesnym okresie wpłynął fakt, iż obserwował z bliska wybuch i wkrótce potem upadek „Solidarności”. Podzielał zarówno powszechny entuzjazm związany z narodzinami ruchu, jak odruch sprzeciwu wywołany zduszeniem go w stanie wojennym. W latach 1984–1986 wspólnie z Kazimierzem Kowalczykiem realizował kolosalne i zarazem efemeryczne prace w różnych miejscach Gdańska w ramach tzw. „galerii rotacyjnej”. W rzeźbie z lat 80. skłaniał się ku sztuce figuratywnej, dramatycznej w wyrazie, utrzymanej w duchu „nowej ekspresji”. Od 1987 postaci często sytuowane są na cokołach czy w otoczeniu innych monumentalnych konstrukcji. W latach 1989-1991 powstały monumentalne realizacje z pogiętych, nieregularnych płatów blachy, przybierające kształty OBELISKÓW. Na zmianę w jego twórczości, która dokonała się około 1990 roku, wpłynęły dwa czynniki. Pierwszy to doświadczenia, jakie artysta zdobywał w trakcie swej działalności organizatorskiej. Poczynając od lat studenckich tworzył galerie, które obierały za teren swej aktywności przestrzeń publiczną. Krytycyzm i uwrażliwienie Klamana na przejawy stereotypowego myślenia, skostnienia czy wręcz korupcji władzy znalazło w jego sztuce przełożenie na formy zmonumentalizowane, dominujące, zimne, przybierające para-architektoniczne kształty. Elementem wskazującym na istotną wymowę tych prac jest nie tyle ich kształt czy ekspresja gładkich, metalowych powierzchni, co dodane szczegóły, jak włosy ludzkie, naturalne dźwięki, fotografie, projekcje slajdów i video itp. Sytuacji ściśle polskiej dotyczył zaproponowany przez Klamana projekt FLAGI DLA III RP, w którym czerwono białe pole uzupełnione jest pasem czerni, symbolizującej wpływy negatywnych sił /nacjonalizmu, katolickiego fundamentalizmu, antysemityzmu, rasizmu/ na życie państwa.
Drugim czynnikiem zmiany były zainteresowania teoretyczne artysty, dotyczące współczesności i przyszłości, a szczególnie problemów władzy, technologii, medycyny z jednej, ciała jako przedmiotu badań i manipulacji z drugiej strony. Problemy te artysta ujmował w sposób nie obciążony symboliką, tradycją czy konwencjami myślenia, co niejednokrotnie wywoływało odrzucenie przez krytykę, a nawet reakcje typu cenzorskiego. Dotyczyło to zwłaszcza prac z serii EMBLEMATY, 1993 i KATABASIS, 1993, w których użyte były preparaty organów ludzkich. Przeniesienie preparatów z kontekstu laboratorium do galerii wywołało sprzeciwy motywowane estetycznie i religijnie. Ten tok myślenia potwierdzają cykle obiektów pt. BIBLIOTEKI, 1999 i ANATROPHY, 2000.
W ostatnich latach artysta nie zarzuca wątku działań publicznych. Na obchody 20-lecia „Solidarności” w 2000 roku skonstruował monumentalne formy otwierające wystawę „DROGI DO WOLNOŚCI” na terenie Stoczni Gdańskiej. Z aktywnością w przestrzeni publicznej / terenami dawnej stoczni/ związane są też takie projekty jak SUBIEKTYWNA LINIA AUTOBUSOWA -CITY TRANSFORMERS, 2002, czy akcja POWRÓT LECHA WAŁĘSY 2005 oraz działania organizacyjne w aktywie artystów w Modelarni i Instytucie Sztuki Wyspa.