NIE MA JUŻ MIEJSC NA TO WYDARZENIE!
Kontynuujemy cykl jubileuszowych spacerów, podczas których chcemy Was zabrać w ciekawe miejsca Wrocławia. Miejsca, które na przestrzeni XX wieku zmieniły się pod względem przestrzennym i architektonicznym, często okres świetności mając już dawno za sobą. W lipcu spacerowaliśmy (a raczej biegaliśmy!) po dawnych Terenach Olimpijskich, teraz chcemy Was zabrać tylko kilka kroków dalej – na wrocławskie Zalesie!
Na początku była to tylko niewielka osada. Jak pisze dr Agnieszka Tomaszewicz, Zalesie (niem. Leerbeutel), sąsiadujące ze Szczytnikami od północy, do 1810 roku stanowiło własność klasztoru Najświętszej Marii Panny na Piasku, a po sekularyzacji dóbr kościelnych majątek przeszedł w ręce Cechu Rzeźnickiego Starych Jatek”. Dopiero w 1904 roku zostało włączone do Wrocławia, a chwilę wcześniej w magistracie opracowano urbanistyczny plan nowego osiedla, “w którym pod zabudowę przeznaczono teren o powierzchni około 34 hektarów, w kształcie zbliżonym do trapezu. (…) Za pomocą swobodnie nakreślonej siatki ulic, urozmaiconej centralnym skwerem, wyodrębniono początkowo osiem kwartałów, które planowano zabudować willami i domami wielorodzinnymi…. Z trzech stron osiedle otaczać miał park.
Zalesie, pocztówka, źródło: polska-org
Swój największy rozkwit Zalesie przeżyło w okresie międzywojennym – osiedlali się tu głównie lekarze, prawnicy i… architekci. To właśnie na Zalesiu swoje domy wznieśli Hans Poelzig i Ernst May! Dla mieszkańców Zalesia projektowali też inni znakomici architekci XX wieku, jak choćby Heinrich Lauterbach czy Adolf Rading. Popularność tego miejsca spowodowała, że w latach 20. tuż obok wytyczono drugie osiedle – Zacisze, a nowe, często bardzo okazałe wille, wypełniły linie głównych arterii – ulic Ludomira Różyckiego, Stanisława Moniuszki, Fryderyka Chopina, Mieczysława Karłowicza i Karola Szymanowskiego.
Dawna willa lekarza Kriebla przy ul. Karola Lipińskiego 1, 1927 r., arch. Adolf Rading, zbiory MA
Wspólnie, z prowadzącymi spacer Michałem Dudą, dyrektorem MA, oraz Joanną Grzelczyk, przejdziemy je (niemal) wszystkie! Poprowadzimy Was szlakiem unikatowych budowli: od willi w typie “Landhaus” z początku XX w., przez domy spółki mieszkaniowej “Schlesiche Heimstätte” z okresu międzywojennego, aż po eksperymentalne realizacje Witolda Lipińskiego z lat 60. Na trasie znajdą się m.in.: jeden z rzadkich we Wrocławiu przykładów willi drewnianej, awangardowa “maszyna do mieszkania” wybudowana jeszcze przed osiedlem WuWA, historyczne kąpielisko, a także dom własny Ernsta Maya. Na koniec przyjrzymy się jednemu z najbardziej wyjątkowych jednorodzinnych domów we Wrocławiu – domowi MIR projektu Witolda Lipińskiego.
Dom jednorodzinny MIR we Wroclawiu przy ul. Emila Szramka 3, arch. Witold Lipiński, 1963-65, fot. Jakub Certowicz
- KIEDY: sobota, 6 września 2025 r., godzina 12.00
- GDZIE: Zalesie, Wrocław
- Prowadzenie: Michał Duda i Joanna Grzelczyk
- Wstęp wolny.
- Ilość miejsc ograniczona! NIE MA JUŻ MIEJSC NA TO WYDARZENIE!
BIO
Michał Duda – historyk sztuki, badacz i popularyzator architektury współczesnej. W Muzeum Architektury pracuje od 2006 roku, od 2022 roku pełni funkcję dyrektora instytucji. Kurator i współkurator wielu wystaw poświęconych przedwojennej i współczesnej architekturze, między innymi „Patchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak” (pokazywanej również w Nowym Jorku i w Portugalii), „Landscapes of leisure” (pokazywanej podczas EXPO 2020 w Dubaju), „Trzy początki. 1918/1945/1989”, „Terra X. Archiwum przyszłości”, „Heinrich Lauterbach. Architekt wrocławskiego modernizmu”, „Zvi Hecker. Stronice księgi”, czy „Dagarama. Powrót do przyszłości”.
Joanna Grzelczyk – historyczka sztuki, aktywistka i animatorka kultury, prowadzi księgarnię w Muzeum Architektury. Specjalizuje się w komiksie: prowadzi autorskie warsztaty poświęcone jemu lub z wykorzystaniem jego jako narzędzia edukacji. Zrealizowała liczne wydarzenia i cykle zajęć skierowane głównie do młodzieży i dorosłych, m.in. festiwal komiksu i ilustracji KLIN, zaDymki, czyli warsztaty komiksowe dla osób w wieku 60+ i autorski projekt edukacyjny w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Kłodzku “Młodzi gniewni”. Prowadzi szkolenia dla nauczycieli i bibliotekarzy, moderuje spotkania dyskusyjnego klubu komiksu Wykolejeni, który założyła w 2018 roku. Jedna z inicjatorek i członkini Grupy Inicjatywnej Stadion Olimpijski.
- Agnieszka Tomaszewicz, Wrocławskie wille i osiedla willowe doby historyzmu, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2019