Architektura na głos

Ar­chitek­tura na głos to cykl podcastów re­al­i­zowanych przez Muzeum Ar­chitek­tury we Wrocławiu. Przyglądamy się miastom i śledzimy zachodzące w nich zmiany. Roz­maw­iamy z eksper­tami o najważniejszych wydarzeni­ach, prob­lemach oraz przyszłości ar­chitek­tury. Za­s­tanaw­iamy się, jak tworzyć dobrą przestrzeń do życia.

Posłucha­j­cie nas na:

Spotify

Google Podcasts

Apple Podcasts

www | ma.​wroc.​pl in­sta­gram | @​muzeum.​architek­tury face­book | @MuzeumArchitektury

Podcast #14

TŁUMY. Agata Gabiś, Grze­gorz Piątek, Filip Springer

W audycji przy­go­towanej w ramach min­is­te­ri­al­nego programuPro­mocja czytelnictwa roz­maw­iamy o książkach, które nierzadko stały się pretek­stem do sz­er­szej dyskusji o zmi­anach sys­te­mowych, kul­tur­owych i społecznych. Naszymi rozmówcami są Agata Gabiś, Grze­gorz Piątek i Filip Springer – autorka i autorzy, których książki otworzyły nowy rozdział w lit­er­aturze poświęconej ar­chitek­turze. To dzięki ich pracy, z niszy zarez­er­wowanej dla ekspertów i badaczy, ar­chitek­tura wkroczyła do wydawniczego i czytel­niczego main­streamu. Jak pisać o ar­chitek­turze, by porywać tłumy? Posłuchajcie!

Do­fi­nan­sowano ze środków Min­is­terstwa Kultury i Dziedz­ictwa Nar­o­dowego pochodzących z Fun­duszu Pro­mocji Kultury - państwowego fun­duszu celowego.

Podcast #13

Czuła mod­ern­iza­cja w muzeum “od ar­chitektów” – rozmowa z Michałem Dudą, nowym dyrek­torem MA

To on zawiózł wrocławski Man­hat­tan do Nowego Jorku, PRL-owskie ośrodki wypoczynkowe do Dubaju, a rośliny z mil­ic­kich lasów do Medi­olanu. Od sierp­nia 2022 kieruje jedynym w Polsce, wrocławskim Muzeum Ar­chitek­tury. O planach, wizjach i swojej definicji in­sty­tucji muzeal­nej roz­maw­iamy z Michałem Dudą, his­to­rykiem i badaczem architektury.

Podcast #12

Tomasz Mańkowski. Ar­chitek­tura troski

Ar­chitekt Tomasz Mańkowski stworzył własną filo­zofię pro­jek­towa­nia, opartą o poczu­cie wrażliwości i odpowiedzialności społecznej. Był przeko­nany, że prob­lemy społeczne można rozwiązywać za pomocą ar­chitek­tury i planowa­nia przestrzen­nego, które postrzegał jako narzędzia służące za­pewnie­niu wszys­tkim równego prawa do mieszka­nia w godnych warunk­ach. Ar­chitek­tura, jak mawiał, jest najważniejsza. No właśnie - ale dla kogo najważniejsza? I dlaczego? Zadałyśmy to pytanie ar­chitek­tkom i naukow­czyniom – Ag­nieszce Labus oraz Joannie Majczyk. Ko­bi­etom, które w swojej codzi­en­nej działalności wykazują się wrażliwością i troską.

Joanna Majczyk - ar­chitek­tka, wykład­ow­czyni na Wydziale Ar­chitek­tury Po­litech­nice Wrocławskiej, współku­ra­torka wystawy “Tomasz Mańkowski. Ar­chitek­tura jest najważniejsza”, autorka wielu pub­likacji, poświęconych m. in. Annie i Jerzemu Tar­nawskim (seria “Wrocławscy Mis­tr­zowie Ar­chitek­tury”) oraz Annie Ptaszy­ck­iej (“Anna Ptaszy­cka. Harcerka, ar­chitek­tka, urbanistka”).

Ag­nieszka Labus - ar­chitek­tka, ur­ban­istka, wykład­ow­czyni na Wydziale Ar­chitek­tury Po­litech­niki Śląskiej, założycielka i prezeska fun­dacji “LAB 60+” - pier­wszej w Polsce pra­cowni zajmującej się in­nowa­cyjnym podejściem do planowa­nia i pro­jek­towa­nia dla starzejącego się społeczeństwa.

Podcast #11

Byty (nie)ludzkie w miejskiej mikroskali - rozmowa z prof. Urszulą Zajączkowską

Pszczoły na dachu Urzędu Marszałkowskiego, owce koszące trawę w Gdańsku, kot skulony w ulu­bionym fotelu. Obecność różnych gatunków w naszej przestrzeni jest oczy­wista, po choćby chwilowej anal­izie. Ilość rozwiązań ułatwiających tę koegzys­tencję, nie tylko na korzyść Homo Sapiens, jest mniejsza. Czy ‘człowiek rozumny’ jest w stanie zbudować prawdzi­wie egal­i­tarną przestrzeń? Jak to zrobić? Razem z botan­iczką, pro­fe­sor SGGW Urszulą Zajączkowską szukamy odpowiedzi, schodząc z piedestału gatunku nadrzędnego i słuchając naszych wspólnych, wiel­o­gatunkowych potrzeb.

Urszula Zajączkowska, pro­fe­sor Szkoły Głównej Gospo­darstwa Wiejskiego w Warsza­wie, poetka, botan­iczka, artys­tka wiz­ualna, fle­cistka. Bada anatomię, kształty roślin, ich ruchy, re­gen­er­ację oraz bio­mechanikę. Wiedzę ekspercką w wyjątkowy i czuły sposób łączy ze swoją twórczością.

Podcast #10

Slow dancing in the dark… Czułość języka roślin - rozmowa z Małgorzatą De­vos­ges-Cu­ber i Michałem Dudą

Język to narzędzie ułatwiające ko­mu­nikację między is­to­tami. Chociaż laury za ten wynalazek zbiera ludzkość, to tylko za część stwor­zonych ko­mu­nikatów odpowiedzialny jest człowiek. Królestwo roślin powoli odkrywa przed nami swoje tajem­nice…, a może wyszep­tuje? Razem z Małgorzatą De­vos­ges-Cu­ber oraz Michałem Dudą z Muzeum Ar­chitek­tury we Wrocławiu roz­maw­iamy o wys­tawie “Green­house silent disco” prezen­towanej na 23. Tri­en­nale w Medi­olanie, która łącząc sztukę i naukę staje się przestrzenią wypełnioną językiem roślin.

Małgorzata De­vos­ges-Cu­ber oraz Michał Duda związani są z wrocławskim Muzeum Ar­chitek­tury. Są ku­ra­torami wielu wystaw, m.​in. Green­house Silent Disco, Cza­so­przestrzeń Zbioru, czy Terra X. Archi­wum Przyszłości, oraz ek­spozy­cji poświęconych wrocławskiej ar­chitek­tce Jad­widze Grabowskiej-Hawry­lak, pokazy­wanych we Wrocławiu, w Nowym Jorku i w Por­tu­galii.

Podcast #9

Em­anacje marzeń, czyli dlaczego śnimy o ogródkach działkowych? – rozmowa z ar­chitek­tem Wo­j­ciechem Mazanem

Nasze miasta skrywają zielone oazy, które przyciągają mieszkańców szczególnie w czasach letnich upałów. Dla jednych wydają się nieosiągalnym prag­nie­niem, dla drugich terenem re­al­iza­cji marzeń o fan­tazyjnych al­tanach czy za­czarowanych ogro­dach. Razem z Wo­j­ciechem Mazanem przyglądamy się terenom ogródków działkowych, nie bojąc się otworzyć bramy RODu. Roz­maw­iamy o ich his­torii, prob­lematyce własności, zmi­anach na przestrzeni lat, przyszłość tych terenów, a przede wszys­tkim o niefor­mal­nych struk­tu­rach, które powstają w tych ogro­dach osobliwości.

Wo­j­ciech Mazan jest ar­chitek­tem, badaczem, redak­torem. Jego czułe ob­serwacje ar­chitek­tury prezen­tuje m.​in. “Atlas Altan” dostępny na in­sta­gramie @at­lasaltan. Ukończył studia w ramach pro­gramu MPhil in Ar­chi­tec­ture and Urban Design: Pro­jec­tive Cities na Ar­chi­tec­tural As­so­ci­a­tion School of Ar­chi­tec­ture w Lon­dynie. Stu­diował również na Wydziale Ar­chitek­tury Po­litech­niki Wrocławskiej oraz na Rot­ter­damse Acad­e­mie van Bouwkunst. Obecnie pracuje jako badacz na Royal College of Art w Lon­dynie i jest członkiem redakcji kwartal­nika „RZUT”. Od 2017 roku współtworzy PROLOG, w ramach którego zajmuje się konkur­sami, prze­targami, wys­tawami i bada­ni­ami.

Podcast #8

“Jasna” Alina Ślesińska i jej propozy­cje dla ar­chitek­tury. Dr Ewa Toniak i Małgorzata Devosges-Cuber

Na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego stule­cia Alina Ślesińska była prawdziwą gwiazdą pol­skiej sceny artysty­cznej. U szczytu pop­u­larności staw­iana była obok Aliny Sza­poc­znikow i Mag­daleny Więcek w gronie najważniejszych pol­s­kich rzeźbiarek. Mówiło się wręcz o fenome­nie pol­skiej rzeźby tamtego czasu, która zdomi­nowana została przez kobiety. W 1967 roku, tuż po zakończeniu mono­graficznej wystawy w Muzeum Ar­chitek­tury we Wrocławiu, Alina Ślesińska niespodziewanie znika z artysty­cznego świata…

Jakie były dalsze losy artys­tki? Dlaczego dziś tak mało wiemy o Alinie Ślesińskiej i jej twórczości? Ewa Toniak - his­to­ryczka sztuki i dr nauk hu­man­isty­cznych w dziedzinie lit­er­atur­oz­naw­stwa, wykład­ow­czyni na Akademii Teatral­nej im. Alek­san­dra Zel­werow­icza w Warsza­wie, oraz Małgorzata De­vos­ges-Cu­ber z Muzeum Ar­chitek­tury, ku­ra­torka wystawy “Cza­so­przestrzeń zbioru”, przybliżają postać za­pom­ni­anej pol­skiej rzeźbiarki.

Podcast #7

Czy dzieci ar­chitektów rysują domy z płaskimi dachami?

Rozmowa z Natalią Paszkowską, ar­chitektką i współzałożycielką biura pro­jek­towego WWAA, autorką pub­likacji “Szkoła dobrze za­pro­jek­towana”, i Patrycją Mazurek, eduka­torką w Muzeum Ar­chitek­tury we Wrocławiu, współin­ic­ja­torką pro­jektu eduka­cyjnego Lab­o­ra­to­rium Ar­chitek­tury, posz­erzającego edukację artysty­czną najmłodszych o edukację architektoniczną.

Czy dzieci ar­chitektów rysują domy z płaskimi dachami? Co widzą dzieci podczas spaceru po mieście? Czemu nie koniecznie lubią chodzić tam, gdzie chcą chodzić dorośli? I wresz­cie dlaczego pro­jek­towanie przy­jazne dzieciom jest tak ważne?

Podcast #6

Znikająca ar­chitek­tura. Warszawa

Doktor Jarosław Trybuś opowiada o warsza­ws­kich paw­ilonach hand­lowych: Su­per­samie, Paw­ilonie Chemii i Emilii.

Warszawa była w dużej mierze zdefin­iowana przez ar­chitek­turę późnego mod­ern­izmu i tej ar­chitek­tury właściwie, w tych na­jlep­szych przykładach, już nie ma. To jest ogromna strata dlatego, że stra­ciliśmy ciągłość w widze­niu dziejów ar­chitek­tury, która to ciągłość była w Warsza­wie za­chowana. W tym pędzie, który w os­tat­nich latach ob­ser­wu­jemy, pędzie do zmian i pędzie in­west­y­cyjnym, za­tra­ciliśmy jedno z ogniw his­torii miasta i his­torii ar­chitek­tury. I to bez wątpienia jedno z na­jis­tot­niejszych. To jest duża strata i ona myślę będzie widoczna jeszcze bardziej z per­spek­tywy czasu - nie tych paru czy dziesięciu lat, ale z per­spek­tywy 20 czy 30 lat. Nagle okaże się, że po prostu jest pustka, że po latach 60. nie zostało nic poza blokami…

Za­praszamy na trzecią część mikro­cyklu Znikająca ar­chitek­tura - Warszawa.

Podcast #5

Znikająca ar­chitek­tura. Kraków i Ka­tow­ice

O dworcu, który właściwie zniknął z dnia na dzień i o hotelu, któremu zniknąć nie poz­wolono, opowiadają Tomasz Malkowski i Marta Karpińska.

W 2011 roku dworzec w Ka­tow­icach - uz­nawany za ar­cy­dzieło bru­tal­izmu w Polsce - znikł z mapy miasta w przeciągu 21 dni. Jego unika­towa kon­strukcja zbu­dowana z 16 żel­be­towych kielichów - dzieło Tygrysów: Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eu­ge­niusza Wierzbick­iego - została przewrócona i prze­r­o­biona na żwirek. W obronę ka­tow­ick­iego dworca przed wyburze­niem zaangażowani byli ar­chitekci, ludzie kultury, dzi­en­nikarze, publicyści, kon­ser­wa­torzy zabytków ar­chitek­tury, eksperci. Nie udało się. Dlaczego? - Bo taka była wola poli­ty­czna i wola biz­ne­sowa - mówi nasz rozmówca, Tomasz Malkowski. Ale podkreśla, że warto było walczyć. - Cały ten ruch wokół dworca to było wielkie prze­budze­nie. Nagle o ar­chitek­turze zaczęło się dysku­tować, nagle ludzie zrozu­mieli, że oni też mają wpływ na ur­ban­istykę, na planowanie przestrzenne. (…) Jak mamy świadome społeczeństwo, to nie da ono sobie wcisnąć byle czego…

Witold Cęck­iewicz w 1965 roku za­pro­jek­tował hotel Cra­covia za­l­iczany – wraz z to­warzyszącym mu kinem Kijów – do czołowych osiągnięć pol­skiej ar­chitek­tury lat 60. Zespół ten stanowi ar­chitek­ton­iczny odpowied­nik na­j­ciekawszych dzieł w pol­skiej kul­turze tego okresu, rozk­witającej na fali odwilżowych przemian i za­si­lanej prądami kul­tur­owymi z Zachodu, przenikającymi przez nie do końca szczelną “żelazną kurtynę”. W zeszłym roku gmach został ura­towany przed zburze­niem przez Muzeum Nar­o­dowe w Krakowie, które planuje otworzyć tam galerię wzor­nictwa i ar­chitek­tury.

Za­praszamy na drugą część mikro­cyklu Znikająca ar­chitek­tura - Kraków i Ka­tow­ice.

Podcast #4

Znikająca ar­chitek­tura. Wrocław - debata: Gabiś, Ilkosz, Smoleński

Kom­pleks basenów na Sta­dionie Olimpi­jskim, rzeźnia przy ulicy Leg­nick­iej, cukrow­nia na Klecinie, Browar Pi­as­towski, Pałac Hatzfeldów - z pejzażu miasta znikają kolejne, cenne dla his­torii i tożsamości Wrocławia obiekty. Jak to możliwe? - Ta cała sytu­acja jest sumą drob­nych zaniechań i drob­nych grzechów, a nie jednego wielkiego grzechu - twierdzi ar­chitekt Mikołaj Smoleński. Studia kon­ser­wa­torskie przy­go­towane przez ekspertów, opinie his­to­ryków sztuki i ar­chitektów, silny głos mieszkańców - wszys­tkie te el­e­menty zdają się stać na prze­granej pozycji wobec par­tyku­larnego in­teresu deweloperów i in­westorów. Czy na naszych oczach znika dawny, XIX i XX-wieczny Wrocław?

Dr Agata Gabiś, dr hab. Jerzy Ilkosz i ar­chitekt Mikołaj Smoleński wspólnie za­s­tanaw­iają się nad mech­a­niz­mami, które decydują o losach zabytków ar­chitek­tury. Przy­pom­i­nają budynki, które bezpowrot­nie stra­ciliśmy i zwracają uwagę na te, dla których być może ist­nieje jeszcze szansa na nowe życie. Wskazują na pozy­ty­wne przykłady re­walo­ryza­cji i mod­ern­iza­cji dawnych obiektów.

Za­praszamy na pierwszą część mikro­cyklu Znikająca ar­chitek­tura - Wrocław.

Podcast #3

Ech, ten cały post­mod­ern­izm! Olga Drenda roz­mawia z Wo­j­ciechem Jarząbkiem

Znany jest z tego, że nie lubi roz­mawiać o swoich pro­jek­tach… A już na pewno nie o Solpolu! Dla niej zrobił jednak wyjątek. Za­praszamy na rozmowę Olgi Drendy z Wo­j­ciechem Jarząbkiem!

Podcast #2

Przestrzeń el­e­men­tarna - oprowadzanie po wys­tawie: Alek­san­dra Czup­kiewicz i Łukasz Wojciechowski

Co to jest przestrzeń el­e­men­tarna? Jak z go­towych elementów zbudować wystawę? A jak zbudować ar­chitek­turę? I czy w muzeum należy bawić się klock­ami? Za­praszamy do wysłuchania pod­castu, w którym Alek­san­dra Czup­kiewicz i Łukasz Wo­j­ciechowski zabiorą Was na ku­ra­torski spacer po wys­tawie “Jan Sz­pakow­icz. Przestrzeń elementarna”.

Podcast #1

PON­AD­CZA­SOWY JAN SZ­PAKOW­ICZ. - rozmowa z Michałem Dudą i Łukaszem Wojciechowskim

Roz­maw­iamy o postaci i działalności Jana Sz­pakow­icza - fas­cynującego ar­chitekta, który za sprawą wyjątkowego, au­torskiego języka pro­jek­towa­nia rozsz­erzał granice ar­chitek­tury, łącząc odległe światy matem­atyki i sztuki. Dziś jego wielowymi­arowa twórczość jest w Polsce niemal zupełnie niez­nana… O od­kry­wa­niu życia i dzieła Jana Sz­pakow­icza roz­maw­iamy z  Łukaszem Wo­j­ciechowskim, ar­chitek­tem i współku­ra­torem wystawy “Jan Sz­pakow­icz. Przestrzeń el­e­men­tarna”, oraz z Michałem Dudą, szefem działu pro­gramowego MA.

• Podcast #14
• Pro­dukcja, prowadze­nie i montaż: Ag­nieszka Ras­mus-Zgorzel­ska i Peter Łyczkowski (Radio Architektura)
• Lektor: Paweł Iwanicki

Pod­casty #9-#11: Pro­dukcja, prowadze­nie i montaż: Małgorzata Rybak i Do­minika Jezier­ska Lektor: Pod­casty zostały nagrane w studiu Radia LUZ.

Pod­casty #1-#8: Pro­dukcja i prowadze­nie: Mikołaj Twar­dowski Na­granie i montaż: Jakub Dworzecki Lek­torka: Anna Lalka Pod­casty zostały nagrane w studiu Radia LUZ.