NOWA IKONA

18.5.2019

Ikona – obraz liturgiczny będący wspólnym elementem archaicznej tradycji rzymskokatolickiej i prawosławnej – w dalszym ciągu może być przedmiotem twórczych poszukiwań. Już artyści spod znaku pierwszej awangardy poszukujący nowych form wyrazu i nieoczywistych źródeł inspiracji, dostrzegli w formach ikon pokrewieństwo z językiem sztuki współczesnej. Dziesięć lat temu Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy, Akademia Sztuk Pięknych we Lwowie oraz Bractwo Młodzieży Greckokatolickiej postanowiły sprawdzić, czy i u progu XXI wieku są twórcy, którzy podążają tą samą drogą.

Od 2009 roku do Nowicy – niewielkiej małopolskiej wsi – zapraszani są artyści, których łączy fascynacja ikoną. Formuła pleneru pozwala na realizacje autorskie – często odbiegające od obiegowych wyobrażeń o sztuce cerkiewnej. Organizatorzy formułują jedynie ogólny temat, nie ingerując w formę wypowiedzi. Silny nacisk położono bowiem nie na naśladowanie dawnych wzorów, lecz na ich twórczą interpretację, korespondującą ze sztuką współczesną.

OD IKONY LUDOWEJ DO ABSTRAKCJI

W dziesięciu Międzynarodowych Warsztatach Ikonopisów w Nowicy wzięło udział ponad 140 malarzy z Polski, Ukrainy, Słowacji, Białorusi, Rumunii, Gruzji i Serbii. Spośród prac wybrano takie, które pokazują główne tendencje ujawnione w trakcie corocznych spotkań. Nie znajdziemy tu kopii powszechnie znanych ikon – wiele z tych prac to rozwiązania na wskroś oryginalne, niemające pierwowzorów w sztuce minionych wieków. Dzieła bardziej konwencjonalne są w rzeczywistości ponownym namalowaniem według archetypu. Spora grupa twórców podchodzi do tematu w sposób dynamiczny, nowatorski, reinterpretując oraz modyfikując plastyczny kanon ikony. Pomiędzy tymi dwoma stanowiskami – bardziej zachowawczym i innowacyjnym – zauważymy liczne postawy pośrednie, wśród których znajdziemy inspiracje tradycyjną sztuką ludową, bizantyjską, ekspresjonizmem, nadrealizmem czy suprematyzmem.

NOWE TEMATY

Wśród prezentowanych prac współgrają ze sobą tendencje sztuki figuratywnej z abstrakcją. Artyści, minimalizując formy, wychodzą poza czas i przestrzeń. Niejednokrotnie sięgają po tematy spoza tradycji sztuki cerkiewnej. Poza „odwiecznymi” tematami takimi jak Boże Narodzenie, Przemienienie Pańskie czy Chrzest, szukają własnego języka. Rozbudowują tematy sztuki sakralnej o te często wcześniej nieopracowane. Sięgają do Księgi Apokalipsy czy też nowo i starotestamentowych przypowieści. Stawiają pytania, nie dając oczywistych odpowiedzi. Prezentowane na wystawie prace powstały w latach 2009-2017 w Nowicy (woj. małopolskie).

Wystawie towarzyszy album „Nowa Ikona. Nowica 2009-2017” pod redakcją Katarzyny Jakubowskiej-Krawczyk i Mateusza Sory.

Kuratorzy: Mateusz Sora, Katarzyna Jakubowska-Krawczyk, Marian Waldemar Kuczma

Opracowanie graficzne: Ostap Lozynskyj, Vasyl Savchenko

Organizator: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu

Partner: Muzeum Architektury we Wrocławiu

Organizatorzy warsztatów: Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy, Akademia Sztuk Pięknych we Lwowie oraz Bractwo Młodzieży Greckokatolickiej