Powojnie. Sztuka i architektura

Termin konferencji:

9–12 października 2024

Miejsce konferencji:

Muzeum Architektury we Wrocławiu, ul. Bernardyńska 7

Język konferencji:

angielski

Każda wojna miała być tą ostatnią. Żadna nie była. Wszystkie przynosiły – oprócz cierpień i zniszczeń – niewyobrażalne wcześniej zmiany, które próbowano oswajać między innymi poprzez nowe narracje i interpretacje (np. historiograficzne), formułowane za pomocą różnorodnych form wypowiedzi artystycznej: architektury, urbanistyki, obrazu, rysunku, grafiki i in.

Tegoroczna 31. konferencja Polsko-Niemieckiej Grupy Roboczej ds. Historii Sztuki i Konserwacji Zabytków kontynuuje dyskusję rozpoczętą na ubiegłorocznym spotkaniu pod hasłem „sztuka i wojna”, podejmując wciąż aktualny temat miejsca oraz roli sztuki i architektury w rzeczywistościach powojennych. Konflikty zbrojne we wszystkich epokach pociągały za sobą wyludnienie, utratę dóbr materialnych, kryzysy ekonomiczne, zmiany relacji społecznych, indywidualne i zbiorowe traumy. Sytuacja sztuki jest w takich okolicznościach bez wątpienia niezwykle trudna. Jednak historia dowodzi, że działalność artystyczna nie zamiera całkowicie ani podczas wojen, ani bezpośrednio po nich. Przeciwnie, często właśnie w wyniku wojen dochodzi do eksplozji aktywności twórczej.

Celem konferencji jest spojrzenie z różnych perspektyw na zjawiska artystyczne zachodzące bezpośrednio po konfliktach wojennych w różnych okresach historycznych, sytuacjach politycznych i kontekstach geograficznych, uwzględniające zarówno ich specyfikę, jak i cechy wspólne.

Pełen program konferencji (w języku angielskim) można pobrać TUTAJ

Program konferencji:

DZIEŃ 1. - 9.10.2024 r. (środa)

• 15:00 rozpoczęcie konferencji, przywitanie gości, uwagi wstępne,
• 17:00-18:30 wykład: Andrew Demshuk, “Wrocław, Leipzig, and Frankfurt/Main: “Redemptive Reconstruction” across Cold War Borders”
• Moderacja: Paul Zalewski

DZIEŃ 2. - 10.10.2024 r. (czwartek)

• 11:00-12:40 PANEL 1: “Strategie instytucjonalne wobec nowej rzeczywistości”

• Moderacja: Beate Störtkuhl

• Magdalena Białonowska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Zamek Królewski w Warszawie): “New museums in new territories. On some early Polish ideas concerning the issue of museums in the so-called Recovered Territories”

• Joanna Jakutowicz (Freie Universität Berlin): “Unmittelbar nach dem Krieg. Definition und Sicherung von beweglichen Kunstwerken auf dem Gebiet des einstigen Ostpreußens in den Jahren 1945-1946 / Tuż po wojnie. Definicja oraz zabezpieczenia ruchomych dzieł sztuki na terenie dawnych Prus Wschodnich w latach 1945-1946”

• Mariana Levytska (Ukraińska Akademia Druku we Lwowie, Akademia Nauk Ukrainy w Kijowie): “Art history in the postwar L’viv (1946-1950s): Reconfiguration of the Dismantling the institutional structure and its consequences for Ukrainian and Polish Scholarship”

• Susanne Müller-Bechtel (Saxon Academy of Sciences and Humanities in Leipzig, Julius-Maximilians-Universität Würzburg): “Rebuilding Museums and Cultural Identity in Postwar Era”

12:40-13:20 dyskusja nad wystąpieniami

13:20-14:30 przerwa

• 14:30-15:20 PANEL 2a: “New territories and the taming of the foreign space”
• Moderation: Hanna Grzeszczuk-Brendel

Adrianna Brechelke (Poznań University of Technology) - Ideological and political conditions of post-war urban planning in Kołobrzeg

Barbara Szczepańska (Museum of Architecture in Wrocław, University of Wrocław) - The origin of the city. Ostrówek in Opole and its political and identity significance post 1945

15:20-15:40 discussion

15:40-15:55 short break

• 15:55-17:10 PANEL 2b: Architektura jako narzędzie kreowania i transmisji nowych narracji
• Moderacja: Hanna Grzeszczuk-Brendel

Sebastian Bietenhader, Matthias Moroder / Büro Bietenhaden Moroder (Vienna University) - Emancipatory Architecture of Viennese Public Housing. The Built Re-Evaluation of Red Vienna in the first Decade after World War II

Fanni Magyaróvári (Hungarian Museum of Architecture and Monument Protection Documentation Center, Budapest) - Processing trauma and preparing for the new war. Modernism in Hungary through the lifework of architect Zoltán Révész

Michał Chadera (Museum of Architecure in Wrocław) “Królowej sztuk muzeum we Wrocławiu” - geneza, idea i pierwsze lata funkcjonowania Muzeum Architektury i Odbudowy” / “To the queen of Arts a museum in Wrocław” - the origins, vision and the formative years of the Museum of Architecture and Reconstruction”

17:10-17:40 dyskusja nad wystąpieniami

DZIEŃ 3. - 11.10.2024 r. (piątek)

• 9:00-10:00 GIEŁDA INFORMACYJNA

• Moderacja: Barbara Szczepańska

• Gloria Köpnick (Gerda Henkel Stiftung, Düsseldorf): “Continuity and new beginnings at the Oldenburg State Museum 1945 to 1950”

• Jan Andrzejewski (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie): “Lost material context of historical objects: an attempt at digital reconstruction and arrangement in museum space on the example of wooden sculptures of the four Evangelists from the pulpit of the Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Nawaria near Lviv”

• Anna Pilawska-Sita: “Imagination towards a monument – the Cu Chi tunnels”

• Romana Kálnai-Petráková (Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie): “Regionsbildung und Repräsentationsstrategien in den schlesischen Herzogtümern des oberen Odergebiets im 15. und 16. Jahrhundert / Kształtowanie regionów i strategie reprezentacji w księstwach śląskich regionu górnej Odry w XV i XVI wieku”

• Agnieszka Gąsior (Silesian Muzeum of Görlitz): “Radical change. Silesian Artists between Memory and New Beginnings – Presentation of an exhibition project”

10:00-10:30 przerwa kawowa

• 10:30-11:45 PANEL 3a: “Między przepracowaniem a wyparciem – twórcy wobec minionej wojny”

• Moderacja: Aleksandra Lipińska

• Eckart Gillen (Filmuniversität Konrad Wolf, Potsdam-Babelsberg): „Mein Thema war der Krieg”. Der Maler Bernard Heisig und sein künstlerische Sprache für den traumatischen Erfahrungen im Zweiten Weltkrieg / „Moim tematem była wojna”. Malarz Bernard Heisig i jego język artystyczny wobec traumatycznych doświadczeń II wojny światowej”

• Magdalena Kędzierska (Muzeum Śląskie w Katowicach): “Actions will set you free. Conceptualization of freedom, responsibility and reconciliation in Józef Szajna’s unpublished personal writings and programmatic texts”

• Irena Kossowska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata w Warszawie): “Zygmunt Turkiewicz and Józef Czapski: Different Idioms of Coping with War Trauma”

11:45-12:15 dyskusja nad wystąpieniami

12:15-13:15 przerwa

• 13:15-14:05 PANEL 3b: Między przepracowaniem a wyparciem – twórcy wobec minionej wojny

• Moderacja: Aleksandra Lipińska

• Adam Pacholak (Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Uniwersytet Wrocławski): Continuity or a new world - the first postwar years of Warsaw and Wrocław in photography

• Emese Pal (Babeș–Bolyai University, Cluj-Napoca): Mural Works in Romania Depicting “Liberation” (1950–1993)

14:05-14:25 dyskusja nad referatami

• 14:25-15:15 PANEL 4: Artystki wobec doświadczeń wojennych

• Moderacja: Dietmar Popp

• Magdalena Kunińska (Uniwersytet Jagielloński): “The sculpture even very nice, close to 2 meters (…) It is as sad and full of melancholy as I am.” Alina Szapocznikow and the reconstruction of Gdańsk

• Varvara Keidan Shavrova (Royal College of Art, Londyn): Feminism and Flight: how do women artists working today respond to global wars and conflicts by reimagining flight technologies?

• 15:15-15:45 dyskusja nad wystąpieniami

• 15:45-16:30 przerwa kawowa

DZIEŃ 4. - 12.10.2024 r. (sobota)

• 9:00-10:40 PANEL 5: Miejsca pamięci

• moderacja: Piotr Korduba

• Małgorzata Popiołek-Roßkamp (Leibniz-Institut für Raumbezogene Sozialforschung, Erkner): After the (Cold) War. Strategies of civilian re-use of post-military areas and practices of remembrance of Soviet troops in Poland and Germany

• Giusi Ciotoli (Sapienza, Rzym): Hiroshima post 1945. Tange, Noguchi and the A-bomb

• Urszula Prokop (Politechnika Warszawska): Everyday memory. The works of Samuel Bickels and Naomi Judkowski in the Lohamei HaGeta’ot kibbutz

• Tomasz Torbus (Uniwersytet Gdański): Czy tylko gloryfikacja poległych bohaterów? – galicyjskie cmentarze wojenne po 1915 roku

• 10:40-11:20 dyskusja nad wystąpieniami

• 11:20-11:50 przerwa kawowa
• 11:50-12:20 zamknięcie konferencji, uwagi końcowe

Komitet naukowy konferencji:

• Michał Duda (Wrocław)
• Agata Gabiś (Wrocław)
• Aleksandra Lipińska (Kolonia)
• Agnieszka Patała (Wrocław)
• Agnieszka Seidel-Grzesińska (Wrocław)
• Beate Störtkuhl (Oldenburg)
• Agnieszka Tomaszewicz (Wrocław)
• Jadwiga Urbanik (Wrocław)
• Marcin Wisłocki (Wrocław)

Organizator:

Muzeum Architektury we Wrocławiu

Partnerzy:

Uniwersytet Wrocławski, Politechnika Wrocławska, Universität zu Köln

Wydarzenie współfinansowane ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.