O czym szepczą rośliny?

wykład prof. Hazema Kalajiego

18.5.2023

O czym szepczą rośliny? - w ramach wydarzeń towarzyszących wystawie Greenhouse Silent Disco, zapraszamy na spotkanie z profesorem Hazemem Kalajim z Katedry Fizjologii Roślin Instytutu Biologii SGGW. To właśnie badania prowadzone przez prof. Kalajiego stały się inspiracją dla stworzenia najbardziej zielonej instalacji we Wrocławiu.

O tym, że rośliny przeprowadzają proces fotosyntezy, dzięki któremu dostarczają nam tlen, wie większość z nas. Ale czy słyszeliście o tym, że proces ten może być także specyficznym rodzajem ich języka? Dzięki niemu rośliny komunikują światu (i między sobą) o swoich potrzebach. To zjawisko porozumiewania się roślin w obrębie własnych społeczności i międzygatunkowo zbadał i opisał prof. Hazem M. Kalaji, naukowiec związany z Katedrą Fizjologii Roślin Instytutu Biologii Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Jego fascynujące odkrycia stały się dla nas kanwą scenariusza wystawy Greenhouse Silent Disco, prezentowanej najpierw podczas 23. Triennale Sztuk Dekoracyjnych i Architektury Współczesnej w Mediolanie, a od 31 marca br. pokazywanej właśnie w Muzeum Architektury we Wrocławiu.

A wszystko zaczęło się w latach 90., kiedy Kalaji odbywał staż naukowy na Uniwersytecie w Genewie. Opracował wówczas nieinwazyjną metodę badania kondycji roślin, która polegała na pomiarze sygnału fluorescencji chlorofilu. Aby cały proces doszedł do skutku, należało najpierw skalibrować system, tzn nauczyć go, które sygnały świadczą o tym, że doszło do zaburzeń w procesie fotosyntezy. Uzyskano to dwoma metodami – pomiarem sygnału fluorescencji specjalnym urządzeniem oraz eliminacją danego składnika mineralnego i analizą chemiczną. Wszystkie wyniki trafiały później do „systemu”, który je analizował.

Przeprowadzenie tego eksperymentu umożliwił tajemniczy i niezwykle czuły enzym PSII. To właśnie on wysyłał sygnał do „czarnej skrzynki” w sposób sposób analogiczny do tego, jaki wysyła serce człowieka. Okazało się wówczas, że rośliny wyraźnie reagują na bodźce, które docierają do nich z zewnątrz. Są czułe na dotyk, dźwięk, obecność człowieka czy wzrost temperatury.

O swoich odkryciach i trwającej od lat pracy naukowej nad badaniem potrzeb i zdolności roślin, prof. Hazem Kalaji opowie podczas specjalnego wykładu i oprowadzania po wystawie, na które zapraszamy w czwartek 18 maja o godzinie 18.30. Wstęp wolny!