Z dumą zapowiadamy nową publikację Muzeum Architektury we Wrocławiu!
Miasta, migracje, modernizmy. Architektura Andrzeja Frydeckiego autorstwa Joanny Majczyk to pierwsza monografia poświęcona jednej z najważniejszych postaci w historii powojennej wrocławskiej architektury, profesorowi Andrzejowi Frydeckiemu. Książka, w formie drukowanej i e-booka, ukaże się w grudniu 2023 roku, a jej współwydawcami są Politechnika Wrocławska i Stowarzyszenie Architektów Polskich oddział Wrocław.
Pracę moją traktowałem jako prywatny, nieomal intymny nurt życia – pisał w latach osiemdziesiątych XX wieku architekt i główny bohater monografii. Mimo natury twórczego introwertyka, Andrzej Frydecki pozostawił po sobie bogate dziedzictwo, był bowiem nie tylko aktywnym projektantem, ale też publicystą i dydaktykiem. Wśród jego dzieł znajdują się m.in. lwowski Dom Żołnierza i pierwszy budynek wzniesiony w powojennym Wrocławiu – siedziba Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej.
Projekt kampusu Politechniki Wrocławskiej, widok od strony rzeki Odry, proj. A. Frydecki, około 1950, zbiory MA
Tytułowe „miasta, migracje, modernizmy” to słowa klucze do opisu losów architekta. Miasta (Lwów, Katowice, Wrocław) stanowiły kulisy życia Frydeckiego, a zarazem materię, w której tworzył. Migracje odnoszą się do doświadczeń pokolenia ludzi ciężko naznaczonych wojną i zmuszonych do budowania przyszłości w nowych granicach dawnej Rzeczypospolitej. Modernizmy z kolei wskazują linie rozwojowe państwa polskiego, a w wymiarze jednostkowym - trend architektoniczny, do którego Frydecki odnosił się w całej swojej twórczości.
O architekcie:
Andrzej Frydecki urodził się w Sosnowcu, rok po utworzeniu miasta. Studiował we Lwowie na Wydziale Architektonicznym lokalnej politechniki i z tym właśnie miastem planował związać swoją przyszłość. We Lwowie odnosił pierwsze sukcesy zawodowe, zrealizował kilkanaście budynków mieszkalnych i publicznych, zatrudniono go także na uczelni. Po przymusowym opuszczeniu stolicy Galicji w 1943 roku, Frydecki zamieszkał pod Rzeszowem i podjął pracę w Oddziale Odbudowy w Urzędzie Wojewódzkim (1943-1944). W 1945 roku przeniósł się do Katowic, gdzie objął stanowisko zastępcy dyrektora Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego. W tym czasie zajmował się głównie projektami urbanistycznymi, opracował m.in. projekt otoczenia pomnika Czynu Powstańczego na Górze św. Anny autorstwa Xawerego Dunikowskiego. W 1948 roku Frydecki „przyjął wezwanie do pracy na Politechnice we Wrocławiu”, w mieście, które stało się jego domem na kolejne czterdzieści lat.
Teatr Dramatyczny im. Gabrieli Zapolskiej (Teatr Polski) we Wrocławiu, widok perspektywiczny foyer, proj. A. Frydecki, 1949, zbiory MA
Architekt aktywnie zaangażował się w odbudowę Wrocławia, początkowo w roli czynnego projektanta, a o od lat pięćdziesiątych – konsultanta. Frydecki, przywykły do przedwojennego modelu pracowni autorskich, nie potrafił odnaleźć się w strukturach państwowych biur projektów, dlatego od lat sześćdziesiątych skupił się na nauczaniu architektury, rozwijaniu teoretycznych koncepcji teatrów i udziale w konkursach architektonicznych. Architekt był wierny swoim wyborom stylistycznym i przekonaniom, które wywodził z postulatów międzywojennych modernistów. Na grunt wrocławski przeniósł idee „lwowskiej szkoły projektowania”, które próbował wdrażać na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Był też autorem projektu pierwszego nowego budynku zrealizowanego w powojennym Wrocławiu, którym była siedziba politechnicznego Wydziału Mechanicznego. Frydecki był postrzegany przez współczesnych jako jedna z najważniejszych postaci świata wrocławskiej architektury, charyzmatyczny dydaktyk i architekt-humanista.
O autorce:
Joanna Majczyk – wykładowczyni na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, w Katedrze Architektury Użyteczności Publicznej i Podstaw Projektowania. Prowadzi badania na temat powojennej, europejskiej architektury i urbanistyki ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji projektowych powstałych w okresie realizmu socjalistycznego. Swoją pracę doktorską poświęciła twórczości architekta Andrzeja Frydeckiego, modernisty i jednego z założycieli Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Na przykładzie jego losów zaprezentowała położenie całego pokolenia twórców, którzy odnosili sukcesy w Polsce przedwojennej, a po wojnie borykali się z licznymi problemami, gdy ich doświadczenie było postrzegane raczej jako obciążenie, a nie wyróżnik i atrybut.
Książka jest uzupełnioną i rozszerzoną wersją rozprawy doktorskiej napisanej przez autorkę na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej pod kierunkiem dr hab. inż. arch. Agnieszki Tomaszewicz
Recenzenci: Janusz L. Dobesz, Jadwiga Urbanik
Opracowanie graficzne i skład: Peter Łyczkowski (www.peterlyczkowski.com)
Druk i oprawa: JAKS
© Copyright by Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2023
ISBN 978-83-65730-16-9
Wydawca: Muzeum Architektury we Wrocławiu
Współwydawcy: Politechnika Wrocławska, Stowarzyszenie Architektów Polskich oddział Wrocław
Wydanie publikacji dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
