W ramach cyklu Spotkajmy się w mieście! spacery i wykłady o architekturze Wrocławia dla dorosłych, zapraszamy na wykład o powstawaniu nowych terenów zieleni w mieście oraz spacer po wrocławskich Gajowicach.

10.04, godzina 12.00 – wykład o powstawaniu nowych terenów zielonych we Wrocławiu, Muzeum Architektury we Wrocławiu, prowadzenie: dr hab. Monika Ziemiańska, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

12.04, godzina 12.00 – spacer po wrocławskich Gajowicach, prowadzenie: Michał Duda, dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu

Zbiórka: https://maps.app.goo.gl/Lg3CyZ6HwkrDuJcD9

WYKŁAD

Miejskie tereny zieleni – hasło, które łączy tak zróżnicowane formy kształtowania publicznych przestrzeni zielonych, jak parki, skwery, promenady oraz niewielkie, florystyczne kompozycje, które są obecnie częścią składową każdego organizmu miejskiego. Zieleń komponowana przez człowieka z pewnością towarzyszyła miastu od momentu jego powstania, ale do początku XIX wieku nie występowała jako równoprawny element urbanistyczny, była bowiem całkowicie zdominowana przez architekturę i wywodzący się ze średniowiecza układ przestrzenny. W wiekach średnich, a później w okresie nowożytnym pozostawała domeną prywatnej sfery miasta, do której należy także zaliczyć majątki kościelne i klasztorne. Ogrody powstające na tyłach kamienic miały zazwyczaj znaczenie użytkowe, gdyż jedynie bogatych mieszczan stać było na tworzenie ogrodów wyłącznie ozdobnych. Były one nieliczne i nie odbiegały kształtem i programem od ogrodów przy siedzibach wiejskich.

Do końca XVIII wieku nie ozdabiano miejsc publicznych kompozycjami zieleni, a główne place miejskie – Rynek, plac Solny, Nowy Targ – były jej pozbawione ze względu na funkcje gospodarcze i społeczne, jakie spełniały w mieście. Jedynie wzdłuż murów miejskich, po ich wewnętrznej stronie, znajdował się niezabudowany pas gruntów, wykorzystywany często na pastwiska i ogrody. Im gęściej w okresie nowożytnym były zabudowywane działki na terenie miasta, tym mniej miejsca ich właściciele mogli przeznaczać na ozdobna zieleń, czego konsekwencja był wzrost rangi zieleni w obrębie murów i jednocześnie tendencja do wprowadzania jej na przedmieścia. Podobnie jak działo się to w innych miastach europejskich, także we Wrocławiu łąki leżące najbliżej miejskich fortyfikacji stawały się miejscem zbiorowych zabaw, turniejów i spotkań. Wzrastała również liczba prywatnych ogrodów i parków służących rozrywce i wypoczynkowi wrocławian. A jak jest dziś? Jakimi sposobami i według jakich kryteriów planowane są nowe, zielone tereny we Wrocławiu? Gdzie mogą powstać, a gdzie jest to niemożliwe? Jakie rośliny i drzewa najlepiej czują się właśnie w mieście? O tym wszystkim opowie profesorka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, dr hab. Monika Ziemiańska.

SPACER

Na piątkowy spacer zabierzemy Was na wrocławskie osiedle Gajowice, zaprojektowane na początku lat 60. XX wieku przez zespół architektoniczny pod kierunkiem Igora Tawryczewskiego. W pierwotnym założeniu Gajowice miały być „osiedlem awaryjnym dla mieszkańców Wrocławia wykwaterowanych z budynków przeznaczonych do rozbiórki”. W wyniku kolejnych zmian założeń, ostatecznie dla terenu wyznaczonego ulicami Zaporoską, Adama Próchnika (obecnie ulica Gajowicka), Grabiszyńską i ogrodami działkowymi na południowym zachodzie, powstał projekt osiedla przeznaczonego nawet dla 30 tysięcy mieszkańców. Skala przedsięwzięcia była imponująca – na niemal 120 hektarach miały powstać budynki mieszkalne i usługowe o łącznej kubaturze ponad 1 miliona metrów sześciennych. Miała to być największa inwestycja mieszkaniowa w powojennej historii miasta…. Jak potoczyły się losy wrocławskiego „księstwa Monako” i jego mieszkańców? Zapraszamy na spacer z dr. Michałem Duda, autorem książki „Patrchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak”.