Z dumą zapowiadamy nową publikację Muzeum Architektury we Wrocławiu! Książka Gdyby. Niezrealizowane wizje nowoczesnego Wrocławia w latach 1910-1939 to post scriptum do wystawy prezentowanej w Muzeum Architektury we Wrocławiu w 2024 roku oraz zwieńczenie wieloletnich badań dr. Jerzego Ilkosza. Publikacja znacznie wykracza poza zakres tematyczny ekspozycji, proponując spojrzenie na rozwój architektury Wrocławia w pierwszej połowie XX w. przez pryzmat koncepcji, które z różnych powodów nie uzyskały materialnego kształtu.

Max Berg, projekt nowego ratusza przy pl. Powstańców Śląskich, 1919-21, zbiory Archiwum Budowlanego Wrocławia, oddziału MA

Dr Jerzy Ilkosz – historyk sztuki, wybitny znawca i badacz architektury międzywojennego modernizmu – wychodzi z założenia, że w opisie krajobrazu urbanistycznego miasta zagadnienia niezrealizowanych zamierzeń projektowych i spełnionych idei architektów są w równym stopniu uzasadnione, składając się na pełniejszy obraz dziejów architektury miasta takiego, jakim było, jakie jest i jakim mogło być. Analiza nierealizowanych projektów opracowanych dla Wrocławia przyczynia się ponadto do pogłębienia wiedzy o dziejach myśli architektonicznej i urbanistycznej, dorobku twórców działających we Wrocławiu i ich wkładzie w rozwój architektury europejskiej. Pozwala także na weryfikację współczesnej obiegowej opinii o międzywojennym Wrocławiu jako mieście preferującym modernizm.

Wilhem Heinrich Deffke, projekt konkursowy głównej siedziby Straży Pożarnej i budynku administracyjnego urzędu miasta, 1927, zbiory Archiwum Budowlanego Wrocławia, oddziału MA

Książka zostanie wydana w 2. połowie 2025 roku w nakładzie 1000 egzemplarzy. Będzie zawierała 380 ilustracji ukazujących rysunki i materiały archiwalne ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu, Leibniz-Institut für Raumbezogene Sozialforschung e.V. (IRS) w Erkner, Architekturmuseum der Technischen Universität i Akademie der Künste w Berlinie, Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie, Archiwum Państwowego i Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, Deutsches Architekturmuseum i Institut für Stadtgeschichte we Frankfurcie nad Menem, Archiv des Deutschen Museums w Monachium oraz z kolekcji prywatnych. Zostaną w niej także zawarte reprodukcje projektów, które zachowały się tylko jako reprodukcje fachowych czasopismach i publikacjach.

O autorze

Dr Jerzy Ilkosz jest historykiem sztuki, wybitnym znawcą i badaczem architektury międzywojennego modernizmu, muzealnikiem, doktorem habilitowanym nauk technicznych. Od 2000 do 2022 roku pełnił funkcję dyrektora Muzeum Architektury we Wrocławiu. W latach 1992–1999 był kierownikiem Archiwum Budowlanego Miasta Wrocławia. Pracę zawodową rozpoczął w Pracowni Konserwacji Zabytków we Wrocławiu (1981–1991), biorąc udział między innymi w restauracji Panoramy Racławickiej.

W trakcie ponad dwudziestu lat pracy w Muzeum Architektury, Jerzy Ilkosz był kuratorem i współkuratorem licznych wystaw poświęconych architekturze XX wieku. Najważniejszymi z nich były niewątpliwie: „Hans Poelzig we Wrocławiu. Architektura i sztuka 1900-1916”, „Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu – dzieło Maksa Berga”, „Wieżowce Wrocławia 1919-1932”, „Heinrich Lauterbach. Architekt wrocławskiego modernizmu” i „WuWag płynie do Ameryki: Adolf Rading we Wrocławiu”, “Z Wrocławia do Nowego Jorku i z powrotem. Hans Poelzig i styl tworzywa”, „Gdyby. Niezrealizowane wizje nowoczesnego Wrocławia”.

Jerzy Ilkosz jest autorem i współautorem ponad dwustu artykułów i kilkunastu książek publikowanych w Polsce, Niemczech, Czechach, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych, Izraelu i Japonii. Najważniejsze z nich to m.in.: „”Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu – dzieło Maksa Berga”, „Hans Poelzig we Wrocławiu. Architektura i sztuka 1900-1916”, „Wieżowce Wrocławia 1919-1932”, „Heinrich Lauterbach. Architekt wrocławskiego modernizmu” i „Adolf Rading. Nieznane oblicze wrocławskiej awangardy”. Jerzy Ilkosz jest również współautorem ponad 20 prac studialnych i studiów konserwatorskich poświęconych architekturze i ochronie zabytków.

Wydawca: Muzeum Architektury we Wrocławiu

Wydanie publikacji dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.