Architektura na głos to cykl podcastów realizowanych przez Muzeum Architektury we Wrocławiu. Przyglądamy się miastom i śledzimy zachodzące w nich zmiany. Rozmawiamy z ekspertami o najważniejszych wydarzeniach, problemach oraz przyszłości architektury. Zastanawiamy się, jak tworzyć dobrą przestrzeń do życia.

Posłuchajcie nas na:

Spotify

Google Podcasts

Apple Podcasts

www | ma.wroc.pl instagram | @muzeum.architektury facebook | @MuzeumArchitektury

Podcast #14

TŁUMY. Agata Gabiś, Grzegorz Piątek, Filip Springer

W audycji przygotowanej w ramach ministerialnego programu Promocja czytelnictwa rozmawiamy o książkach, które nierzadko stały się pretekstem do szerszej dyskusji o zmianach systemowych, kulturowych i społecznych. Naszymi rozmówcami są Agata Gabiś, Grzegorz Piątek i Filip Springer – autorka i autorzy, których książki otworzyły nowy rozdział w literaturze poświęconej architekturze. To dzięki ich pracy, z niszy zarezerwowanej dla ekspertów i badaczy, architektura wkroczyła do wydawniczego i czytelniczego mainstreamu. Jak pisać o architekturze, by porywać tłumy? Posłuchajcie!

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego.

Podcast #13

Czuła modernizacja w muzeum “od architektów” – rozmowa z Michałem Dudą, nowym dyrektorem MA

To on zawiózł wrocławski Manhattan do Nowego Jorku, PRL-owskie ośrodki wypoczynkowe do Dubaju, a rośliny z milickich lasów do Mediolanu. Od sierpnia 2022 kieruje jedynym w Polsce, wrocławskim Muzeum Architektury. O planach, wizjach i swojej definicji instytucji muzealnej rozmawiamy z Michałem Dudą, historykiem i badaczem architektury.

Podcast #12

Tomasz Mańkowski. Architektura troski

Architekt Tomasz Mańkowski stworzył własną filozofię projektowania, opartą o poczucie wrażliwości i odpowiedzialności społecznej. Był przekonany, że problemy społeczne można rozwiązywać za pomocą architektury i planowania przestrzennego, które postrzegał jako narzędzia służące zapewnieniu wszystkim równego prawa do mieszkania w godnych warunkach. Architektura, jak mawiał, jest najważniejsza. No właśnie - ale dla kogo najważniejsza? I dlaczego? Zadałyśmy to pytanie architektkom i naukowczyniom – Agnieszce Labus oraz Joannie Majczyk. Kobietom, które w swojej codziennej działalności wykazują się wrażliwością i troską.

Joanna Majczyk - architektka, wykładowczyni na Wydziale Architektury Politechnice Wrocławskiej, współkuratorka wystawy “Tomasz Mańkowski. Architektura jest najważniejsza”, autorka wielu publikacji, poświęconych m. in. Annie i Jerzemu Tarnawskim (seria “Wrocławscy Mistrzowie Architektury”) oraz Annie Ptaszyckiej (“Anna Ptaszycka. Harcerka, architektka, urbanistka”).

Agnieszka Labus - architektka, urbanistka, wykładowczyni na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, założycielka i prezeska fundacji “LAB 60+” - pierwszej w Polsce pracowni zajmującej się innowacyjnym podejściem do planowania i projektowania dla starzejącego się społeczeństwa.

Podcast #11

Byty (nie)ludzkie w miejskiej mikroskali - rozmowa z prof. Urszulą Zajączkowską

Pszczoły na dachu Urzędu Marszałkowskiego, owce koszące trawę w Gdańsku, kot skulony w ulubionym fotelu. Obecność różnych gatunków w naszej przestrzeni jest oczywista, po choćby chwilowej analizie. Ilość rozwiązań ułatwiających tę koegzystencję, nie tylko na korzyść Homo Sapiens, jest mniejsza. Czy ‘człowiek rozumny’ jest w stanie zbudować prawdziwie egalitarną przestrzeń? Jak to zrobić? Razem z botaniczką, profesor SGGW Urszulą Zajączkowską szukamy odpowiedzi, schodząc z piedestału gatunku nadrzędnego i słuchając naszych wspólnych, wielogatunkowych potrzeb.

Urszula Zajączkowska, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, poetka, botaniczka, artystka wizualna, flecistka. Bada anatomię, kształty roślin, ich ruchy, regenerację oraz biomechanikę. Wiedzę ekspercką w wyjątkowy i czuły sposób łączy ze swoją twórczością.

Podcast #10

Slow dancing in the dark… Czułość języka roślin - rozmowa z Małgorzatą Devosges-Cuber i Michałem Dudą

Język to narzędzie ułatwiające komunikację między istotami. Chociaż laury za ten wynalazek zbiera ludzkość, to tylko za część stworzonych komunikatów odpowiedzialny jest człowiek. Królestwo roślin powoli odkrywa przed nami swoje tajemnice…, a może wyszeptuje? Razem z Małgorzatą Devosges-Cuber oraz Michałem Dudą z Muzeum Architektury we Wrocławiu rozmawiamy o wystawie “Greenhouse silent disco” prezentowanej na 23. Triennale w Mediolanie, która łącząc sztukę i naukę staje się przestrzenią wypełnioną językiem roślin.

Małgorzata Devosges-Cuber oraz Michał Duda związani są z wrocławskim Muzeum Architektury. Są kuratorami wielu wystaw, m.in. Greenhouse Silent Disco, Czasoprzestrzeń Zbioru, czy Terra X. Archiwum Przyszłości, oraz ekspozycji poświęconych wrocławskiej architektce Jadwidze Grabowskiej-Hawrylak, pokazywanych we Wrocławiu, w Nowym Jorku i w Portugalii.

Podcast #9

Emanacje marzeń, czyli dlaczego śnimy o ogródkach działkowych? – rozmowa z architektem Wojciechem Mazanem

Nasze miasta skrywają zielone oazy, które przyciągają mieszkańców szczególnie w czasach letnich upałów. Dla jednych wydają się nieosiągalnym pragnieniem, dla drugich terenem realizacji marzeń o fantazyjnych altanach czy zaczarowanych ogrodach. Razem z Wojciechem Mazanem przyglądamy się terenom ogródków działkowych, nie bojąc się otworzyć bramy RODu. Rozmawiamy o ich historii, problematyce własności, zmianach na przestrzeni lat, przyszłość tych terenów, a przede wszystkim o nieformalnych strukturach, które powstają w tych ogrodach osobliwości.

Wojciech Mazan jest architektem, badaczem, redaktorem. Jego czułe obserwacje architektury prezentuje m.in. “Atlas Altan” dostępny na instagramie @atlasaltan. Ukończył studia w ramach programu MPhil in Architecture and Urban Design: Projective Cities na Architectural Association School of Architecture w Londynie. Studiował również na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej oraz na Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Obecnie pracuje jako badacz na Royal College of Art w Londynie i jest członkiem redakcji kwartalnika „RZUT”. Od 2017 roku współtworzy PROLOG, w ramach którego zajmuje się konkursami, przetargami, wystawami i badaniami.

Podcast #8

“Jasna” Alina Ślesińska i jej propozycje dla architektury. Dr Ewa Toniak i Małgorzata Devosges-Cuber

Na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego stulecia Alina Ślesińska była prawdziwą gwiazdą polskiej sceny artystycznej. U szczytu popularności stawiana była obok Aliny Szapocznikow i Magdaleny Więcek w gronie najważniejszych polskich rzeźbiarek. Mówiło się wręcz o fenomenie polskiej rzeźby tamtego czasu, która zdominowana została przez kobiety. W 1967 roku, tuż po zakończeniu monograficznej wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu, Alina Ślesińska niespodziewanie znika z artystycznego świata…

Jakie były dalsze losy artystki? Dlaczego dziś tak mało wiemy o Alinie Ślesińskiej i jej twórczości? Ewa Toniak - historyczka sztuki i dr nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, wykładowczyni na Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, oraz Małgorzata Devosges-Cuber z Muzeum Architektury, kuratorka wystawy “Czasoprzestrzeń zbioru”, przybliżają postać zapomnianej polskiej rzeźbiarki.

Podcast #7

Czy dzieci architektów rysują domy z płaskimi dachami?

Rozmowa z Natalią Paszkowską, architektką i współzałożycielką biura projektowego WWAA, autorką publikacji “Szkoła dobrze zaprojektowana”, i Patrycją Mazurek, edukatorką w Muzeum Architektury we Wrocławiu, współinicjatorką projektu edukacyjnego Laboratorium Architektury, poszerzającego edukację artystyczną najmłodszych o edukację architektoniczną.

Czy dzieci architektów rysują domy z płaskimi dachami? Co widzą dzieci podczas spaceru po mieście? Czemu nie koniecznie lubią chodzić tam, gdzie chcą chodzić dorośli? I wreszcie dlaczego projektowanie przyjazne dzieciom jest tak ważne?

Podcast #6

Znikająca architektura. Warszawa

Doktor Jarosław Trybuś opowiada o warszawskich pawilonach handlowych: Supersamie, Pawilonie Chemii i Emilii.

Warszawa była w dużej mierze zdefiniowana przez architekturę późnego modernizmu i tej architektury właściwie, w tych najlepszych przykładach, już nie ma. To jest ogromna strata dlatego, że straciliśmy ciągłość w widzeniu dziejów architektury, która to ciągłość była w Warszawie zachowana. W tym pędzie, który w ostatnich latach obserwujemy, pędzie do zmian i pędzie inwestycyjnym, zatraciliśmy jedno z ogniw historii miasta i historii architektury. I to bez wątpienia jedno z najistotniejszych. To jest duża strata i ona myślę będzie widoczna jeszcze bardziej z perspektywy czasu - nie tych paru czy dziesięciu lat, ale z perspektywy 20 czy 30 lat. Nagle okaże się, że po prostu jest pustka, że po latach 60. nie zostało nic poza blokami…

Zapraszamy na trzecią część mikrocyklu Znikająca architektura - Warszawa.

Podcast #5

Znikająca architektura. Kraków i Katowice

O dworcu, który właściwie zniknął z dnia na dzień i o hotelu, któremu zniknąć nie pozwolono, opowiadają Tomasz Malkowski i Marta Karpińska.

W 2011 roku dworzec w Katowicach - uznawany za arcydzieło brutalizmu w Polsce - znikł z mapy miasta w przeciągu 21 dni. Jego unikatowa konstrukcja zbudowana z 16 żelbetowych kielichów - dzieło Tygrysów: Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego - została przewrócona i przerobiona na żwirek. W obronę katowickiego dworca przed wyburzeniem zaangażowani byli architekci, ludzie kultury, dziennikarze, publicyści, konserwatorzy zabytków architektury, eksperci. Nie udało się. Dlaczego? - Bo taka była wola polityczna i wola biznesowa - mówi nasz rozmówca, Tomasz Malkowski. Ale podkreśla, że warto było walczyć. - Cały ten ruch wokół dworca to było wielkie przebudzenie. Nagle o architekturze zaczęło się dyskutować, nagle ludzie zrozumieli, że oni też mają wpływ na urbanistykę, na planowanie przestrzenne. (…) Jak mamy świadome społeczeństwo, to nie da ono sobie wcisnąć byle czego…

Witold Cęckiewicz w 1965 roku zaprojektował hotel Cracovia zaliczany – wraz z towarzyszącym mu kinem Kijów – do czołowych osiągnięć polskiej architektury lat 60. Zespół ten stanowi architektoniczny odpowiednik najciekawszych dzieł w polskiej kulturze tego okresu, rozkwitającej na fali odwilżowych przemian i zasilanej prądami kulturowymi z Zachodu, przenikającymi przez nie do końca szczelną “żelazną kurtynę”. W zeszłym roku gmach został uratowany przed zburzeniem przez Muzeum Narodowe w Krakowie, które planuje otworzyć tam galerię wzornictwa i architektury.

Zapraszamy na drugą część mikrocyklu Znikająca architektura - Kraków i Katowice.

Podcast #4

Znikająca architektura. Wrocław - debata: Gabiś, Ilkosz, Smoleński

Kompleks basenów na Stadionie Olimpijskim, rzeźnia przy ulicy Legnickiej, cukrownia na Klecinie, Browar Piastowski, Pałac Hatzfeldów - z pejzażu miasta znikają kolejne, cenne dla historii i tożsamości Wrocławia obiekty. Jak to możliwe? - Ta cała sytuacja jest sumą drobnych zaniechań i drobnych grzechów, a nie jednego wielkiego grzechu - twierdzi architekt Mikołaj Smoleński. Studia konserwatorskie przygotowane przez ekspertów, opinie historyków sztuki i architektów, silny głos mieszkańców - wszystkie te elementy zdają się stać na przegranej pozycji wobec partykularnego interesu deweloperów i inwestorów. Czy na naszych oczach znika dawny, XIX i XX-wieczny Wrocław?

Dr Agata Gabiś, dr hab. Jerzy Ilkosz i architekt Mikołaj Smoleński wspólnie zastanawiają się nad mechanizmami, które decydują o losach zabytków architektury. Przypominają budynki, które bezpowrotnie straciliśmy i zwracają uwagę na te, dla których być może istnieje jeszcze szansa na nowe życie. Wskazują na pozytywne przykłady rewaloryzacji i modernizacji dawnych obiektów.

Zapraszamy na pierwszą część mikrocyklu Znikająca architektura - Wrocław.

Podcast #3

Ech, ten cały postmodernizm! Olga Drenda rozmawia z Wojciechem Jarząbkiem

Znany jest z tego, że nie lubi rozmawiać o swoich projektach… A już na pewno nie o Solpolu! Dla niej zrobił jednak wyjątek. Zapraszamy na rozmowę Olgi Drendy z Wojciechem Jarząbkiem!

Podcast #2

Przestrzeń elementarna - oprowadzanie po wystawie: Aleksandra Czupkiewicz i Łukasz Wojciechowski

Co to jest przestrzeń elementarna? Jak z gotowych elementów zbudować wystawę? A jak zbudować architekturę? I czy w muzeum należy bawić się klockami? Zapraszamy do wysłuchania podcastu, w którym Aleksandra Czupkiewicz i Łukasz Wojciechowski zabiorą Was na kuratorski spacer po wystawie “Jan Szpakowicz. Przestrzeń elementarna”.

Podcast #1

PONADCZASOWY JAN SZPAKOWICZ. - rozmowa z Michałem Dudą i Łukaszem Wojciechowskim

Rozmawiamy o postaci i działalności Jana Szpakowicza - fascynującego architekta, który za sprawą wyjątkowego, autorskiego języka projektowania rozszerzał granice architektury, łącząc odległe światy matematyki i sztuki. Dziś jego wielowymiarowa twórczość jest w Polsce niemal zupełnie nieznana… O odkrywaniu życia i dzieła Jana Szpakowicza rozmawiamy z  Łukaszem Wojciechowskim, architektem i współkuratorem wystawy “Jan Szpakowicz. Przestrzeń elementarna”, oraz z Michałem Dudą, szefem działu programowego MA.

• Podcast #14
• Produkcja, prowadzenie i montaż: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska i Peter Łyczkowski (Radio Architektura)
• Lektor: Paweł Iwanicki

Podcasty #9-#11: Produkcja, prowadzenie i montaż: Małgorzata Rybak i Dominika Jezierska Lektor: Podcasty zostały nagrane w studiu Radia LUZ.

Podcasty #1-#8: Produkcja i prowadzenie: Mikołaj Twardowski Nagranie i montaż: Jakub Dworzecki Lektorka: Anna Lalka Podcasty zostały nagrane w studiu Radia LUZ.